Bonobo Djanoa, sterspeelster van de apencompetitie tussen ZOO en Planckendael vorige zomer, is moeder geworden. Zaterdag 24 maart in de vroegte beviel Djanoa van een vertederend mensaapje. Ze heeft al de nodige ervaring en zorgt goed voor haar jong. Ze neemt het kleintje beschermend dicht tegen zich aan, zo dicht dat we het geslacht nog niet hebben kunnen bepalen. Het kleintje is beweeglijk en houdt zijn of haar mama goed vast. Deze geboorte is een troef voor het kweekprogramma van deze bedreigde soort, waarvan Planckendael op Europees vlak de coördinatie voert en wereldwijd het stamboek beheert. Moeder en baby zijn vanaf nu te bewonderen in het bonobogebouw van Planckendael.
Lingalanaam
De bonobobaby is in 2012 geboren, het jaar waarin alle namen beginnen met de letter N. Naar traditie kiezen we een naam uit het Lingala, de taal gesproken in het Evenaarsgebied in Congo, waar de bonobo’s leven. De verzorgers kozen Nayoki, wat “ik begrijp” wil zeggen. Djanoa is de naam van een rivier in Congo.
Vlooien om de band te versterken
Bonobo’s vlooien elkaar niet om vieze beestjes te verwijderen, maar om sociale banden te vormen en te onderhouden. Zo ook Djanoa met haar pasgeboren jong. De kleintjes worden geboren met een kopje vol zwarte haren, maar hun looks veranderen snel. Uit pure affectie vlooit Djanoa haar baby en trekt haartjes van het kopje. Hoe liever ze het jong ziet, hoe kaler het schattige kopje wordt.
Moederkoek als sjiek
De moederkoek werd broederlijk gedeeld. Zowel moeder Djanoa als de andere groepsleden kauwden smakelijk op deze voedzame massa om ze nadien terug uit te spuwen. De oxytocine, het zwangerschapshormoon in de moederkoek zou de binding tussen moeder en jong bevorderen. Dat de andere bonobo’s er ook op “sjieken” kan dus alleen maar toegejuicht worden.
Zorgzame mama Djanoa
Djanoa, geboren in 1995, is sinds 2002 in Planckendael. Dit is haar derde bevalling. Haar zoon Habari is nu 6 jaar. Door de geboorte was hij even van slag, maar mama Djanoa gaf hem extra aandacht en vlooide hem vlijtig. Vorig jaar kostte een infectie bijna Djanoa’s leven en bracht ze een doodgeboren jong ter wereld. Nu ziet het er rooskleurig uit voor Djanoa en haar jong.
Wie is de papa?
Is de papa van de boreling Louisoko of Vifijo of Lucuma? Met alle drie paarde Djanoa regelmatig. Zodra we enkele haartjes van het jong kunnen bemachtigen, kan het labo via DNA tests het vaderschap bevestigen. Maar daar zullen we nog even op moeten wachten, want hij of zij zal in de groep opgroeien dicht bij mama.
Ontwikkeling
Vanaf 6 maanden begint het jong te kruipen en rond de leeftijd van 2 jaar komt er vast voedsel op het menu. Zogen doet het tot de leeftijd van 4 à 5 jaar, tot er een andere baby zijn plaats inneemt. De draagtijd bij bonobo’s bedraagt +- 8 maanden. Ook moeder Lina die al een kroost voortbracht (zonen Louisoko, Lucuma en dochtertje Lingoyé), is een kweekvrouwtje.
Hoe meer, hoe liever
De bonobogroep in Planckendael telt nu 8 leden. Met dit ukje erbij leven er 97 bonobo’s in 10 Europese dierentuinen. De bonobo’s worden bedreigd en daarom is elke geboorte enorm belangrijk. Planckendael leidt het Europees kweekprogramma van deze bedreigde dieren.
Mensapen in Kameroen
ZOO en Planckendael hebben een eigen project in Kameroen. Hier proberen we samen met 35 dorpsgemeenschappen de natuurlijke hulpbronnen duurzaam te beheren en de biodiversiteit te bewaren. Concreet doen we dat door de mensapen te bestuderen, door educatie te geven over natuurbehoud en door de jacht op de apen te beperken.