Op 28 september kan je afdalen in de volledig gerenoveerde Vlietenkelder onder de IJzerenleen. Vanaf dan worden de toegangsluiken geopend voor het grote publiek. “Via dit unieke concept willen we op een onderhoudende en onderbouwde manier, een stukje vergeten geschiedenis van Mechelen terug blootleggen”, zeggen burgemeester Bart Somers en schepen van Openbare Werken Greet Geypen.
Met de opening van de Vlietenkelder is de IJzerenleen een trekpleister rijker. Samen met OKRA Landschapsarchitecten heeft awg architecten met het ontwerp voor de Vlietenkelder, de vraag van het stadsbestuur proberen in te vullen als een onzichtbare aanwezige in de stad. Enkel grote luiken in de straat verraden de aanwezigheid van de Vlietenkelder. Als aannemer werd Renotec aangesteld. De werkzaamheden zijn een titanenwerk geweest voor het hele bouwteam.
“De gewelfkelder onder de IJzerenleen werd eerst grondig gereinigd. Nadien werd het water uit de ruimte getrokken en werd 70 ton rioolslib afgevoerd. Voor de waterdichting werd er bijna evenveel materiaal geïnjecteerd. Er zijn ook de nodige droogproeven uitgevoerd om zicht te krijgen op de waterdichtheid van het gewelf en de vloer”, aldus Greet Geypen.
Drie compartimenten
De Vlietenkelder was vroeger een gegraven vliet, een stadskanaaltje dat in de 16de eeuw tijdens de middeleeuwen overwelfd werd. Momenteel ligt er een ingebuisde riool, waarvan enkel de bovenkant zichtbaar is. De kelder werd tijdens de Tweede Wereldoorlog aangepast om er te kunnen schuilen, ze werd onder andere in compartimenten ingedeeld.
Eén luik bevindt zich aan de Grootbrug, het andere luik 100 meter verder aan de Borzestraat. Ze vormen de twee dienende ruimten met trappen, sanitair, bergingen en een hoogspanningscabine die de IJzerenleen ondergronds toegankelijk maken. “De Vlietenkelder is als ondergronds gewelf met rioolbuis nagenoeg volledig behouden. Ze is zoals vroeger opgedeeld in drie delen, met tussen de compartimenten de restanten van de toegangstrappen tot de schuilkelders uit de wereldoorlog”, legt Bart Somers uit.
Elk deel vertelt een verhaal; de geschiedenis van de stad. “In het eerste compartiment kom je meer te weten over de geschiedenis van Mechelen en het water en over de evolutie van deze vliet. In de tweede ruimte staat de prehistorische boot opgesteld die in de buurt van Mechelen in 1904 gevonden werd. Het is bovendien de oudste boot die ooit in België werd gevonden. De derde ruimte is een reconstructie van een schuilkelder tijdens de tweede wereldoorlog”, leert Greet Geypen ons.
Ook na zonsondergang trekt de Vlietenkelder discreet de aandacht. De lichtkoepels die overdag voor daglicht zorgen, geven ’s avonds de IJzerenleen extra uitstraling door sfeerverlichting.
Investeren in cultureel erfgoed
Het stadsbestuur werkt volop aan de realisatie van het cultureel erfgoed en investeerde daarom in projecten die Mechelen nog meer op de kaart zetten. “De Vlietenkelder is erg belangrijk in de geschiedenis van deze stad, die zich ontwikkelde op het kruispunt van waterwegen. Ook tijdens de Tweede Wereldoorlog had deze ruimte een belangrijke functie in de moeilijkste periode van Mechelen. We stellen deze ruimte dan ook graag open, om opnieuw een onderdeel te laten worden van ons collectief geheugen”, aldus Bart Somers. Naast deze unieke kelder mogen in de toekomst ook nog de openingen van het Hof van Busleyden en de Kazerne Dossin verwacht worden.
Naar aanleiding van de opening van de Vlietenkelder, heeft het IJzerenleencomité een tentoonstelling voorzien. In 15 etalages op de IJzerenleen, zullen reproducties van afbeeldingen van de Mechelse kunstenaar Alfred Ost worden tentoongesteld. Alfred Ost schilderde uit protest tegen het dempen van de vlietjes (Raadsbeslissing van 1893) een reeks afbeeldingen bij elkaar van vlietjes en bruggetjes in 1912, exact 100 jaar geleden. Binnenkort stuurt het comité hierover nog een persbericht uit.
Wie de Vlietenkelder wenst te bezoeken kan dat doen onder begeleiding van een gids. Een rondleiding duurt ongeveer 45 minuten. Om de Mechelaars de kans te geven om de Vlietenkelder op een gemakkelijke manier te bezoeken, worden er vanaf de opening tot het einde van dit jaar, geleide bezoeken georganiseerd waar men zich kan bij aansluiten. Deze rondleidingen vinden in het weekend plaats om 14 en 15u en kosten 2 € per deelnemer. Het kostenplaatje voor de aanleg van de Vlietenkelder zelf bedraagt 1.111.619,45 €.