Een plein creëren waar mensen in alle rust kunnen genieten, zonder aan parkeerplaatsen in te boeten, was de uitdaging die het stadsbestuur voor de heraanleg van het Sint-Romboutskerkhof en de Wollemarkt in het stadscentrum aanging. De realisatie moet het sluitstuk vormen van het masterplan voor de Mechelse binnenstad, waar eerder al verschillende straten en pleinen in een nieuw kleedje gestoken werden.
“Deze heraanleg zorgt voor een nieuwe groene zone en een ondergrondse parking, wat twee duidelijke troeven zijn voor een stadscentrum”, legt burgemeester Bart Somers uit. Samen met de vernieuwing van het Sint-Romboutskerkhof wordt ook de Wollemarkt ter hoogte van het aartsbisschoppelijk paleis en de Oude Beggaardenstraat aangepakt.
Het ontwerp van het bovengrondse plein op het Sint-Romboutskerkhof is van de hand van Studio Secchi & Vigano, een Italiaans architectenduo dat eerder al de heraanleg van de Grote Markt, Haverwerf en de Veemarkt voor hun rekening nam. De ontwerpers haalden hun inspiratie uit de vorm van de binnentuinen van begijnhoven.
Gezien het sacrale verleden van de locatie werd een sobere invulling gekozen voor deze plaats. Hoogstammige bomen, een centraal grasveld en een haag leggen een duidelijke link naar de vroegere begraafplaats. De werkzaamheden zullen zowel boven- als ondergronds plaatsvinden.
“De parkeerplaatsen op het Sint-Romboutskerkhof zullen verdwijnen en in de plaats daarvan komt een ondergrondse parking van twee verdiepingen hoog, die aan 131 auto’s plaats zal bieden”, legt schepen van Openbare Werken Greet Geypen uit. Vinci Park is de bouwheer en zal daarna ook instaan voor de exploitatie. “Langs de kant van de Sint-Katelijnestraat komen ook een taxistrook, een parkeerzone voor andersvaliden en een dropzone voor de leerlingen van de TSM en de academie”, aldus Geypen.
De nieuwe ondergrondse parkeergarage wordt bereikbaar voor auto’s die uit de richting van de ring langs de Sint-Katelijnestraat komen. De uitrit is voorzien aan de andere kant van het plein ter hoogte van de Wollemarkt. Op het plein komen 2 glazen huisjes die als in- en uitgang zullen fungeren.
Tijdens de werkzaamheden zullen er 71 parkeerplaatsen plaats moeten ruimen, die dan later ruimschoots gecompenseerd worden door de bouw van de nieuwe ondergrondse parking. De stad voorziet daarom een tijdelijke locatie waar er geparkeerd kan worden. “Om de hinder te beperken zullen er 48 tijdelijke parkeerplaatsen gecreëerd worden op het binnenplein van het cultureel centrum”, zegt schepen Greet Geypen.
Doordat de auto’s op het plein verdwijnen en het monument van de gesneuvelden enkele meters zal opschuiven naar de zijbeuk van de kathedraal, zal er meer ruimte zijn die benut zal worden voor de aanplanting van 14 hoogstammige bomen en zitbanken op het plein.
Alvorens met de bouw van de parkeergarage te starten, wordt er eerst een jaar archeologisch onderzoek gevoerd op het Sint-Romboutskerkhof. Een team van de stedelijke dienst Archeologie zal onder leiding van drie archeologen en één fysisch antropologe, naar verwachting enkele duizenden skeletten blootleggen. Het betreft hier de grootste kerkhofopgraving in Mechelen op een ondergrond die minstens 1000 jaar bewogen stadsgeschiedenis verbergt. Verwacht wordt dat er enkele duizenden skeletten blootgelegd zullen worden. De stoffelijke resten van deze eerste Mechelaars krijgen 12 maanden de tijd om nog eenmaal hun verhaal te vertellen.
Aan de hand van het onderzoek zal men kunnen uitmaken wie de inwoners van Mechelen destijds waren. Dit doet men aan de hand van het geslacht, ziektes, slijtage van gewrichten, ouderdom en andere materies. “Deze uitkomsten zullen een verrijking zijn voor de Mechelse geschiedenis”, meent een enthousiaste burgemeester Somers.
Het Sint-Romboutskerkhof is een archeologische site van het allergrootste belang Het is vrijwel zeker dat bisschop Notger van Luik tussen 972 en 1008 op deze plaats een kapittel stichtte. Dit kapittel is de opvolger van de oudere abdij. “Het is mogelijk dat het kapittel werd gebouwd op de plaats van de voormalige abdij. In dat geval kan het belang van dit archeologisch onderzoek niet genoeg benadrukt worden”, verklaart Somers.
Proefsleufjes hebben alvast reeds aangetoond dat het bodemarchief nog een unieke schat aan informatie bevat. Het publiek krijgt de unieke kans om het onderzoek naar het rijke verleden van Mechelen van nabij te volgen. In een infocontainer zullen bezoekers het verloop van de onderzoek kunnen aanschouwen.
De volledige heraanleg zal in 3 fases plaatsvinden over een periode van 28 maanden. “In de eerste fase wordt het archeologisch onderzoek gevoerd dat één jaar zal duren”, legt Bart Somers uit. “De aanleg van de ondergrondse parking is de tweede fase die aansluitend op de graafwerken volgt en ongeveer 4 maanden in beslag zal nemen. De derde en laatste fase zal één jaar duren en staat in het teken van de heraanleg van plein”, aldus de burgemeester.
Het archeologisch onderzoek gaat in november van start, maar op het plein zelf zal er in oktober al beweging te zien zijn. Zo begint men al op maandag 12 oktober met het demonteren van het monument van de gesneuvelden. De sokkel van het monument zal buiten Mechelen een reinigende behandeling krijgen door de firma Building en na twee weken zijn definitieve plaats innemen naast de zijbeuk van de kathedraal.
In het voorjaar van 2012 zal de Mechelse binnenstad een nieuw groen plein rijker zijn. Het kostenplaatje zonder de ondergrondse parking bedraagt €2.800.000.