“Mechelen draagt haar humane waarden hoog in het vaandel,” zegt schepen van Cultuur, Toerisme en Deeltijds Kunstonderwijs Björn Siffer (Groen). “We zijn een warme en bewuste stad, die haar rijke geschiedenis eert maar ook stilstaat bij de gruwel. Daarom staan dit jaar de melodieën van het trommelspeelwerk van de historische beiaard in teken van het einde van de eerste wereldoorlog (1914-1918).”
Deze week versteekt stadsbeiaardier Eddy Mariën, bijgestaan door de torenwachter en studenten van de Koninklijke Beiaardschool, de nieuwe melodieën op het trommelspeelwerk. Men koos voor motiefjes uit een repertoire dat de vrede- en vrijheidswensen uitdrukt.
Muzikale odes aan vrede en vrijheid
Om het uur klinkt het Europese volkslied ‘Alle Menschen werden Brüder’. Deze oproep tot broederlijkheid is een fragment uit de negende symfonie van de componist Ludwig van Beethoven (1770-1827).
Op het eerste kwartier: “La Paix”, een deel uit het instrumentaal werk “Music for the Royal Fireworks” van Georg Frederic Handel (1985-1759). Oorspronkelijk schreef Handel zijn Vuurwerkmuziek ter gelegenheid van de Vrede van Aken (1748).
Op het half uur: ‘Dan mocht de beiaard spelen’. Dit lied komt uit de Rubenscantate van de Belgische componist Peter Benoit (1834-1901). De tekst van Julius De Geyter (1830-1905) bezingt de kunst en roem van de vrije steden.
Op het laatste kwartier: ‘Die Gedanken sind frei’. Dit oude lied werd in de loop van de geschiedenis gebruikt als protestlied tegen repressie en censuur. ‘Vrijheid van gedachten’ is opgenomen in artikel 18 van universele verklaring van de rechten van de mens.
Historiek speeltrommel
De Sint-Romboutstoren heeft een unieke speeltrommel die de historische beiaard aanstuurt. De ijzeren speeltrommel van Pieter Engels uit 1564 was omstreeks 1733 zo versleten dat een ingrijpende herstelling zich opdrong. Jan De Hondt, smid en stadshorlogemaker in Antwerpen, stelde voor dat hij de trommel zou herstellen, maar bij nader onderzoek bleek dat onmogelijk.
De Hondt stelde daarop voor een nieuwe trommel te gieten. Daar zou hij de versleten kanonnen in de stadshalle voor gebruiken. Op 3 september 1733 werd de trommel in de stadshalle gegoten en even later werd hij naar Antwerpen gebracht om in het atelier van De Hondt afgewerkt te worden. Bij de Leuvense stadsbeiaardier Peerers werd na een onderhandeling tussen secretaris Van der Zype en Mechels stadsbeiaardier Colfs de verdeling van de gaten op een koperen plaat afgetekend en aan De Hondt overhandigd. In 1788 kocht Mechelen 4657 ijzeren tanden van de Antwerpse beiaardtrommel die in onbruik geraakt waren. Ze worden tot op vandaag gebruikt.
“Deze historische speeltrommel is de afgelopen jaren met zorg hersteld en is te bekijken tijdens een torenbezoek”, zegt Björn Siffer.