In Mechelen loopt sinds enkele jaren het NERO-project. NERO staat voor Normstelling En Responsabilisering naar aanleiding van Overlast, en is bedoeld om snel en constructief te kunnen reageren op problemen die jongeren veroorzaken: overlast en sommige lichte strafrechtelijke inbreuken zoals vermeld in het politiereglement. Enkele voorbeelden zijn vuurwerk, nachtlawaai, winkeldiefstallen of illegale graffiti.
Het NERO-project heeft als doel vlug en constructief kunnen reageren op de veroorzaakte overlast. Vlug omdat een snelle reactie beter resultaat oplevert en constructief omdat de doelstelling niet gewoon sanctionerend is maar ook preventief. Het systeem werkt als volgt: als een jongere overlast veroorzaakt wordt hiervoor een combitaks aan de ouders aangerekend (€100). Zij kunnen hiervan een vrijstelling krijgen als zij akkoord gaan met een gesprek met het regieteam overlast over het gedrag van de jongere en eventuele problemen binnen de opvoeding. Zij dienen verder hun bereidheid om aan het probleem te werken te tonen door bijvoorbeeld deel te nemen aan opvoedingsbegeleiding of bemiddeling met de slachtoffers/buurt. Op het einde van het traject (max. 5 maanden) kan de vrijstelling toegekend worden na beoordeling door het regieteam.
In 2009 werden 195 NERO-dossiers opgestart, tegenover 83 in 2008. Deze stijging is vooral te wijten aan het feit dat sinds september 2008, dankzij een overeenkomst met het Openbaar Ministerie, een aantal extra inbreuken waaronder winkeldiefstal via het NERO-project afgehandeld mogen worden. In 2009 waren 81 van de 195 feiten winkeldiefstallen.
In 21 dossiers gaf het parket geen toestemming voor een NERO-afhandeling; deze dossiers werden verder opgevolgd door het parket. 26 jongeren en hun ouders kwamen niet opdagen in 2009; aan hen werd de belasting van €100 opgelegd. Ook de 3 jongeren die de voorwaarden van hun contract niet naleefden, werden belast.
Stijging aantal dossiers voor 2010
Voor 2010 wordt nog een verdere stijging van het aantal dossiers verwacht (reeds 135 eind juni 2010). De werking van NERO zal dus moeten herbekeken worden om deze instroom aan te kunnen.
Het was de bedoeling in 2009 het potentieel aan maatregelen en engagementen te verruimen. Dit is vooral gebeurd via het begeleidingsspoor, waarvoor heel wat pedagogisch materiaal werd aangekocht. Verder worden er voor ouders en jongeren aparte trajecten uitgewerkt om zo efficiënt mogelijk te kunnen werken. In 2010 zal gefocust worden op de engagementen die jongeren en ouders zelf kunnen uitvoeren en op een vorm van ‘gemeenschapsdienst’. Daarnaast zal ook terug bekeken worden of het organiseren van opvoedkundige vorming in groep haalbaar is.
Bemiddeling is een concept dat maar moeilijk ingeburgerd geraakt. Dit kan te maken hebben met de moeilijke communiceerbaarheid van de betekenis en meerwaarde van bemiddeling. Mensen zijn er ook niet (meer) mee vertrouwd dat naast een formele sanctionerende reactie tegenover criminaliteit, ook herstel kan worden bewerkstelligd