Van 5 tot en met 27 november loopt in de Begijnhofkerk de expo ‘3856 km naar het Westen’. Ze toont zes portretten van Mechelaars met Assyrische roots op een locatie in Mechelen. Op de achtergrond werden beelden geplaatst uit Zuidoost-Turkije. Met de foto’s willen de kunstenaars duidelijk maken dat een identiteit altijd uit meerdere lagen bestaat.
De foto’s zijn geprint op grote doeken en worden opgehangen tussen de zuilen van de Begijnhofkerk. Onder de doeken komen panelen te staan met tekst en extra beeld. De expo kwam tot stand vanuit het stadsproject ‘Dromen over Thuis’, dat een stem geeft aan de Assyrische gemeenschap met de steun van Erfgoedcel Mechelen, die hielp bij de transitie van interview naar tentoonstelling, en Torens aan de Dijle dat een prachtige expolocatie vond in de Begijnhofkerk.
Schepen van diversiteit Gabriella De Francesco legt uit: “Sinds 2021 schrijven we met ‘Dromen over Thuis’ het volgend hoofdstuk in onze ‘De Mensen Maken De Stad’-campagne, waar deze expo ook deel van uitmaakt. Telkens gebruiken we verhalen om zo op een laagdrempelige manier samenleven in diversiteit in beeld te brengen. Door middel van verhalen leren we elkaar beter kennen en leren we ook beter samenleven. Met deze expo zetten we de migratiegeschiedenis van de Assyrische gemeenschap centraal. Migratie-erfgoed maakt ondertussen deel uit van het collectief geheugen van Mechelen, het vormt de lijm binnen de interculturele samenleving die onze stad vandaag is. Iedereen heeft een eigen verleden, maar samen maken we onze toekomst. Als dochter van een Italiaanse migrant en nu schepen voor de stad, breng ik dat letterlijk in praktijk.”
Cultureel erfgoed vormt een rode draad doorheen de verhalen van de geportretteerden, dat bevestigt ook cultuurschepen Björn Siffer: “Erfgoed gaat niet enkel over het verleden, het focust ook op de verhalen van nu, over wat wij vandaag belangrijk vinden. Erfgoed is een actieve verbinder tussen mensen. Erfgoedcel Mechelen ondersteunt gemeenschappen bij het vertellen van hun verhalen. Verhalen die de deur op een kier zetten voor andere, nieuwe perspectieven in onze maatschappij.”
“Erfgoed, interessante verhalen en unieke tradities”
In 2020 maakte Alexandro Yaramis, een Vlaming met Assyrische roots, de belangrijkste reis van zijn leven. Samen met documentairemakers Marcel Top en Louis Delbarre nam hij het vliegtuig richting Zuidoost-Turkije, naar het vroegere Assyrische rijk. Dat deden ze voor de Canvasdocumentaire Vranckx & de Nomaden. In de jaren 80 ontvluchtten Alexandro’s ouders, net als vele anderen, dat gebied en kwamen ze na enkele tussenstops in België terecht.
“Op deze reis kwam ik heel wat erfgoed, interessante verhalen en unieke tradities tegen. Ik heb me zelden zo thuis gevoeld als daar. Enkele volksgenoten zijn nooit gevlucht, anderen zijn na meer dan dertig jaar naar hun heimat teruggekeerd. Hoe sterk leeft die liefde nog voor een eigen land? Hoe blikken Vlaamse Assyriërs terug op hun jeugd? En zijn de jongste Assyriërs nog bezig met hun cultuur?” vroeg hij zich af.
Mechelen leek een evidente plek om op zoek te gaan naar antwoorden bij Assyriërs vandaag. Er leeft namelijk een grote Assyrische gemeenschap en die wilde graag haar verhaal kwijt. De expo 3856 km naar het Westen toont zes unieke portretten van Assyrische Mechelaars op een achtergrond gelinkt aan een Assyrisch verhaal. De titel staat voor de afstand tussen de Tigris en het Mechelse stadhuis, maar ook voor de afstand die vele Assyrische Mechelaars in de jaren 80 op hun teller hadden toen ze hier aankwamen.
Elisabet Okmen, gemeenteraadslid en zelf ook te zien op één van de enorme doeken, getuigt: “Als kind van twee werelden is het altijd zoeken. Mijn generatie is hier geboren, maar kreeg ook de verhalen, tradities en waarden van onze (groot-)ouders mee. Soms zijn die tegenstrijdig en dat is niet gemakkelijk om mee om te gaan. Maar toch is het vooral verrijkend. Ik hoop dat andere jongeren van mijn en andere gemeenschappen zich door deze expo gesterkt voelen in hun zoektocht naar zichzelf.”
“Door onze documentaire in Zuidoost-Turkije maakten we kennis met de Assyrische cultuur. In deze expo geven we graag iedereen de kans om met hun eigen bril naar deze werken en de Assyrische cultuur te kijken. Die meerstemmigheid is iets dat we bovendien tijdens de interviews belangrijk vonden. We hebben de geportretteerden dan ook zelf laten kiezen voor welke foto ze poseerden. Ook de kerk als locatie is belangrijk in dit verhaal: het is een echt ontmoetingsplek en een symbool van verbinding tussen mensen”, besluiten Marcel Top en Louis Delbarre.
Het resultaat is te bewonderen tot en met 27 november in de Begijnhofkerk in Mechelen (Nonnenstraat 28). Open van maandag tot zondag, van 13 tot 16 uur. Toegang is gratis.