Op zondag 8 september is het voor de 31e keer Open Monumentendag, een topdag voor wie van erfgoed, geschiedenis en architectuur houdt. In Mechelen openen 17 locaties de deuren, waaronder de Ouwen Dok, twee kunstgalerieën en het kasteel Caputsteen.
Tijdens de Open Monumentendag staat het Mechelse onroerend erfgoed centraal. Zowel bekende, in het oog springende gebouwen als minder gekende locaties die anders niet toegankelijk zijn, openen die dag hun deuren.
“Met ongeveer 400 beschermde gebouwen en stadsgezichten is Mechelen bij uitstek de stad om Open Monumentendag te beleven. Het programma voor Open Monumentendag geeft een goed beeld van hoe we op een hedendaagse manier kunnen omgaan met ons erfgoed. Bovendien laten we zien op welke manier historische panden, een rol kunnen spelen in het alledaagse leven”, klinkt het bij schepen van Monumenten Koen Anciaux
Het Europese thema dit jaar is ‘Kunst en ontspanning’. Voor deze editie selecteerden we daarom verschillende locaties die al dan niet expliciet gelinkt zijn aan een vorm van kunst of ontspanning. Voorts kan je een blik achter de schermen werpen bij drie restauratiewerven, stilstaan bij de herdenking van ‘75 jaar bevrijding’, ben je welkom in twee eeuwenoude katholieke stichtingen en zoveel meer…
Kunst en ontspanning in al hun facetten
Voor deze editie van de Open Monumentendag openen twee Mechelse kunstgalerieën, Galerie Transit en Galerij Modern Art, de deuren. Zowel hun collecties als de locaties zijn een bezoekje meer dan waard.
Een derde expo vind je in het Schepenhuis. Leerlingen van de Mechelse academie lieten zich inspireren door de net gerestaureerde muurschildering van het Laatste Oordeel die Frans Sanders in 1526 realiseerde. Het resultaat van hun creativiteit kan je ter plekke komen bewonderen op de eerste verdieping, die uitzonderlijk wordt opengesteld voor het publiek.
In de Begijnhofkerk, waar de interieurrestauratie volop aan de gang is, kan je kunst van dichtbij beleven. Via een uniek stellingenbezoek maak je kennis met de waardevolle interieuraankleding en krijg je een idee van wat een restauratie in de praktijk allemaal inhoudt.
In een kunstzinnig programma kan uiteraard ook muziek niet ontbreken. In het Koraalhuis achter de Sint-Romboutskathedraal weerklonken bijna twee eeuwen lang de stemmen van de koorzangertjes die er gratis muziekonderricht kregen. In de namiddag trakteert Orgels aan de Dijle op orgelconcerten in verschillende Mechelse kerken. En ook de leerlingen van het conservatorium geven het beste van zichzelf op enkele opengestelde locaties.
Kunst en kunstenaars komen ook aan bod tijdens een rondleiding op de stedelijke begraafplaats, waar je eveneens kan deelnemen aan een wandeling rond 75 jaar bevrijding.
Waar is het beter ontspannen dan in de natuur? Regionaal Landschap Rivierenland organiseert samen met enkele lokale partners doorlopend activiteiten aan de als monument beschermde zwarte populier in Muizen.
Dit jaar is het voor het eerst ook mogelijk om tijdens de Open Monumentendag op sportieve wijze te ontspannen. Een anderhalf uur durende looptocht onder begeleiding van een gids brengt je langs verscheidene monumenten in de binnenstad, waar je de nodige informatie krijgt.
(Bijna) voltooid
De Ouwen Dok, het vroegere zwemcomplex aan het Rode-Kruisplein, wordt sinds maart 2018 getransformeerd tot een luxueus viersterrenhotel met congrescentrum en stadsbrasserie. Eind november opent deze nieuwe hotspot in het hart van een nieuwe stadsontwikkeling haar deuren. Speciaal voor Open Monumentendag kan je er nu al een glimp opvangen van het eindresultaat. Tegelijkertijd biedt een fototentoonstelling u een beeld van bijna honderd jaar Ouwen Dok.
“Mechelaars hebben veel interesse in de restauraties van ons historisch erfgoed. Als schepen van Monumentenzorg kan ik dat alleen maar toejuichen. Daarom proberen wij hen ook steeds meer te betrekken bij onze restauraties”, zegt schepen Anciaux.
Ook de restauratie van het jarenlang verwaarloosde kasteel Caputsteen tot woning nadert met rassenschreden de voltooiing. Wie graag eens een blik werpt in dit historische lusthof of de omgeving beschouwt vanaf de donjontoren is van harte welkom, maar dient op voorhand een plaatsje te reserveren.
Het zal u vast niet ontgaan zijn: Het Predikheren opent tijdens het weekend van 31 augustus en 1 september de deuren. Wie er niet bij kan zijn, krijgt tijdens de Open Monumentendag een tweede kans om alle hoeken en kanten van dit vroegere klooster te verkennen.
Aartsbisschoppelijke stad
In 1596 werd de Mechelaar Mathias Hovius de derde aartsbisschop van Mechelen. In die hoedanigheid speelde hij een belangrijke rol in de (her)oprichting van twee gebouwen die u tijdens de Open Monumentendag kan bezoeken.
Met de oprichting van het Groot Seminarie in de Frederik de Merodestraat kwam Hovius tegemoet aan de wens van het Concilie van Trente om in elke bisschopsstad een voortgezette opleiding voor priesters in te richten. De vele vleugels en vertrekken zijn de spiegels van meer dan 250 jaar opvattingen over architectuur, bouwtechniek en onderwijs; opvattingen die nog steeds een rol hebben in de werking van de verschillende organisaties die nu het Diocesaan Pastoraal Centrum bevolken.
Mathias Hovius steunde ook actief de oprichting van een nieuw Groot Begijnhof binnen de Mechelse stadsmuren. Het Convent van Coeckelbergh, opgericht in 1345, was een van de begijnengemeenschappen die er na de vernietiging van het oude hof buiten de muren een doorstart maakte. Het historische pand met vele 18de-eeuwse interieurelementen is vandaag de thuis van ’t Sociaal Profijtje, een sociale kruidenier en ontmoetingsplek.
Klassiekers
Het programma wordt verder aangevuld met enkele vertrouwde deelnemers, zoals het Fort van Walem of Den Breckpot. De Faculteit van het Mechels Dialect gidst opnieuw in haar gekende stijl langs verschillende monumenten en ook de Historische Vaartuigen in Battel zijn van de partij. Ten slotte zijn het Stedelijk Museum Hof van Busleyden en de Kazerne Dossin gratis te bezoeken ter gelegenheid van Open Monumentendag.
Een boeiende brochure over de opengestelde monumenten is tijdens de Open Monumentendag te koop voor € 3 bij UiT in Mechelen, in de Ouwen Dok (Rode-Kruisplein 1) of in Het Predikheren (Goswin de Stassartstraat 88).
Meer info over de Open Monumentendag en het programma is verkrijgbaar via mechelen.be/openmonumentendag
Voor sommige bezoeken moet je (gratis) reserveren bij UiT in Mechelen via uitinmechelen.be