Op dinsdag 18 september vond de officiële overhandiging plaats van de collectie van de Mechelse Vereniging voor Archeologie aan de stad Mechelen. De collectie is ondergebracht in het nieuwe onroerenderfgoeddepot Depot Rato en zal daar over zowat een jaar raadpleegbaar zijn. Daarmee is een belangrijk stuk Mechelse geschiedenis geborgen.
In de jaren 70, 80 en het begin van de jaren 90 van de vorige eeuw waren in Mechelen heel wat amateurarcheologen actief. Een aantal amateurs had zich verenigd in de Mechelse Vereniging voor Archeologie. In hun vrije tijd brachten ze het Mechelse bodemarchief in kaart. Vaak ging het om een haastig noodonderzoek, waarbij deze vrijwilligers snel in een pas aangelegde bouwput doken om te redden wat er nog te redden viel aan archeologisch materiaal.
“De term ‘amateur’ mag je zeker niet verkeerd begrijpen in deze context”, zegt schepen van Cultuur Björn Siffer. “Deze liefhebbers gingen heel zorgvuldig te werk: ze legden dossiers aan, nummerden hun vondsten, bestudeerden hen en publiceerden verslagen hieromtrent. In totaal werden door de leden van Mechelse Vereniging voor Archeologie meer dan 50 verschillende sites in en rond Mechelen onderzocht: burgerhuizen, begijnhoven, kloosters, kapellen, … Al deze onderzoeken resulteerden in een omvangrijke archeologische collectie.”
Collectie veilig ondergebracht in Depot Rato
Decennialang was er onzekerheid over wat er met de collectie van MVA zou gebeuren. Tot er een paar jaar geleden een akkoord werd bereikt met de stad over de overdracht van de collectie, met dank aan Marc Swinnen uit Rijmenam die de archeologische vondsten al die jaren trouw bewaarde. “Het stadsbestuur besliste om de collectie over te nemen. De voorbije maanden werden de vondsten verhuisd naar ons nieuwe onroerenderfgoeddepot Depot Rato in Muizen. Daar zullen ze niet enkel bewaard worden, maar op termijn ook beschikbaar staan voor verder onderzoek. Op deze manier zal de collectie blijven bijdragen aan een steeds betere kennis van ons verre en rijke verleden”, zegt Björn Siffer.
360 dozen
Het gaat in totaal om ruim driehonderdzestig grote dozen met vondsten. Het betreft aardewerkfragmenten van Romeinse, middeleeuwse en post-middeleeuwse kannen, kruiken, potten, flessen, teilen, schalen, kommen, en dergelijke meer. Soms konden deze scherven gepuzzeld en geplakt worden tot (nagenoeg) complete exemplaren. In een enkel geval gaat het om een onbeschadigd exemplaar dat als dusdanig uit de grond tevoorschijn kwam. Naast aardewerk zit er in de collectie overigens ook heel wat andere materiaal zoals bot, metaal, glas, steen, …
Voor het Minderbroedersklooster gaat het onder andere om fragmenten van mooi gebeeldhouwde grafmonumenten. Die herinneren aan de beeldenstorm in 1566, toen het interieur van de kerk kort en klein werd geslagen. Eén van de fragmenten bestaat uit Doornikse kalksteen en is mogelijk een onderdeel van een 13de-eeuws grafmonument voor Wouter II Berthout, heer van Mechelen, en zijn vrouw Alice d’Enghien. Hij was het die destijds aan de Minderbroeders een stuk grond ter beschikking stelde voor de bouw van hun klooster, op de plaats van het huidige Cultuurcentrum. In 1503 werd ook Margaretha van York er begraven, net als veel andere leden van vooraanstaande families. Een aantal fragmenten zou werk betreffen van Lucas Faydherbe.
De verhuis van deze waardevolle collectie werd uitgevoerd door het team Transport & Evenementen en de dienst Archeologie van de stad Mechelen.
Enkele voorbeelden van door de MVA onderzochte sites:
de kerk van het voormalige minderbroedersklooster
de kerk en de pandtuin van het voormalige predikherenklooster
het begijnhof buiten de muren
de site van het politiecommissariaat in de Frederik de Merodestraat
de Bemortel in Sint-Katelijne-Waver
het voormalige Muizenklooster (Hof van Saksen) in de Van Hoeystraat
het huis ‘Den Swerten Pot’ in de Katelijnestraat
foto: stad Mechelen