De laatste jaren zijn er veel investeringen gebeurd op en langs de Dijle in de binnenstad van Mechelen. De vele renovatie- en nieuwbouwprojecten zorgen voor een opwaardering van de buurt. Tel daarbij de vele evenementen naast en op de Dijle, de toenemende recreatie en je komt tot één conclusie: de Dijle leeft.
Samen met waterwegbeheerder De Vlaamse Waterweg nv en eigenaars van private kademuren wil Stad Mechelen een volgende stap zetten en ook de kademuren renoveren. “Dat is nodig om stabiliteits- en vochtproblemen te voorkomen. Daarnaast zal dit het uitzicht en de beleving van de buurt verbeteren. Dit project past perfect in ons vlietenplan waarmee we oude waterlopen en vlieten opnieuw zichtbaar willen maken of opwaarderen. Het zal de woonkwaliteit langsheen het water verbeteren en maakt ook de beleving van de Dijle op het water of vanop het Dijlepad een stuk aantrekkelijker”, zegt burgemeester Bart Somers.
Inspectie kademuren
Van 26 tot 30 maart 2018 zal De Vlaamse Waterweg nv alle kademuren van de Dijle laten inspecteren, van de Zandpoortvest tot aan het Keerdok. De studie wordt uitgevoerd door studiebureau SBE. Vanop het Dijlepad en vanuit een bootje gaan ze de muren inspecteren, de kwaliteit van het metselwerk bepalen, foto’s nemen … De studie brengt geen hinder met zich mee. Tijdens de studie blijven de Dijle en het Dijlepad bereikbaar.
“Het onderzoek is ook in het belang van de toegankelijkheid en bereikbaarheid van onze stad. Ik ben tevreden dat we met het stadsbestuur en de Vlaamse Waterweg op één lijn zitten betreffende het onderzoek van de kwaliteit van de kademuren. We zullen altijd kwaliteit moeten garanderen, zeker naar de toekomst toe”, zegt schepen Koen Anciaux, ook bestuurslid bij De Vlaamse Waterweg en lid van de stuurgroep Water Resilient Cities voor de projecten in Mechelen.
Gedetailleerd inspectierapport per perceel
De inspectie van de kademuren levert een gedetailleerd rapport op over de kwaliteit van de kademuur per individueel eigendom. Het adviseert ook hoe eventuele bestaande problemen opgelost kunnen worden en welke renovatie er nodig is. Eigenaars zullen dit individueel rapport ontvangen. Daaropvolgend organiseert Stad Mechelen, samen met De Vlaamse Waterweg nv, voldoende momenten om deze rapporten te bespreken en eigenaars te adviseren bij vragen over hun rapport.
“De inspectie van de kademuren is een belangrijke eerste stap. Want pas wanneer we de resultaten kennen, hebben we een goed zicht op de staat van de kademuren en de renovatie die moet gebeuren. Op basis daarvan kunnen we volgende stappen zetten. Dit project kan voor iedereen – stad en eigenaars – efficiëntiewinst betekenen”, aldus Bart De Nijn, schepen van Openbare Werken.
Schade aan de kademuren
Heel wat van de kademuren aan de Dijle in de binnenstad zijn al vele honderden jaren oud, maar doen nog steeds dienst. Door de jaren heen kunnen er verschillende schadebeelden optreden. De meeste schade bevindt zich rond de waterlijn zoals afbrokkelende bakstenen als gevolg van vorst. Maar ook barsten door de wortels van bomen boven of naast de muur, het verpulveren van voegen in het metselwerk, verzakkingen … komen voor. Niet alle schade is even goed zichtbaar: soms zijn er holtes achter de muren of zijn er problemen onder de waterlijn.
Publieke en private kademuren
De Vlaamse Waterweg nv beheert de publieke delen van de kademuren (ongeveer de helft van alle kademuren). Dat zijn o.a. de kademuren aan de Vismarkt, Haverwerf, jachthaven en Winketkaai. “De Vlaamse Waterweg nv staat in voor het onderhoud en de renovatie van die publieke kademuren en stuurt ook de inspectie van de kademuren aan. Logisch dus dat De Vlaamse Waterweg nv een belangrijke partner is in dit project”, vertelt ir. Chris Danckaerts, gedelegeerd bestuurder van De Vlaamse Waterweg nv.
De andere helft van de kademuren is eigendom van eigenaars van percelen die grenzen aan de kademuren. Het gaat om appartementen, woningen, tuinen, horeca en handelszaken … In totaal zijn er een honderdtal percelen, die in bezit zijn van in totaal ongeveer 400 eigenaars.
Eigenaars zijn verantwoordelijk voor het onderhoud van hun kademuur. Om hen zo goed mogelijk te ondersteunen bij de renovatie van hun kademuur, start Stad Mechelen een participatietraject op.
Participatietraject
Stad Mechelen werkt, samen met de private eigenaars, een ondersteuningspakket uit voor het onderhoud en de renovatie van de kademuren. Op welke manier willen eigenaars ondersteund worden door Stad Mechelen? Op welke manier kan Stad Mechelen aan hun noden tegemoetkomen? Alle eigenaars met interesse kunnen deelnemen aan dit participatietraject. Tijdens dit participatietraject is er voldoende tijd om de aangeboden ondersteuning bij te sturen volgens de positieve en negatieve ervaringen van zowel de private eigenaars als Stad Mechelen. Op deze manier wordt een ondersteuningspakket op maat uitgewerkt. Nadien kan dit (gedeeltelijk) aangeboden worden aan andere eigenaars, bijvoorbeeld aan wie vandaag nog geen herstellingswerken moeten doen, maar wel in de (verre) toekomst.
Of iemand nu voor grote renovatiewerken staat of er enkel nood is aan onderhoud, Stad Mechelen wil alle eigenaars zo goed mogelijk ondersteunen. Hoe het participatietraject wordt aangepakt en hoe lang dit zal duren, wordt nog onderzocht. Wel is zeker dat dit samen met de betrokken eigenaars gebeurt zodat de stad kan inspelen op hun specifieke noden.
Europese subsidies vanuit het Water Resilient Cities-project
De ondersteuning die Stad Mechelen en De Vlaamse Waterweg nv kunnen bieden aan eigenaars bij het renoveren van de kademuren is mede mogelijk dankzij subsidies van het Europese interreg 2 Zeeën-project Water Resilient Cities (WRC). Dit project wil historische steden weerbaarder maken tegen hevige regenval.
Historische steden zijn dichtbebouwd, de oppervlaktes zijn grotendeels verhard en er is (te) weinig ruimte voor ondergrondse waterbuffering. Dat zorgt voor steeds meer wateroverlast. Gezien de gevolgen van de klimaatverandering zal dit probleem alleen maar groter worden.
Daarenboven zorgt in Mechelen de getijdenwerking op de Afleidingsdijle en de Zenne ervoor dat regenwater niet permanent geloosd kan worden. Dit zorgt voor problemen wanneer intense regenbuien samenvallen met hoogwater op de getijderivieren.
In het verleden kampte Mechelen al meermaals met wateroverlast. Bij korte intense regenbuien is deze overlast het gevolg van een te kleine capaciteit van de riolering in het verstedelijkt gebied, terwijl bij langdurige matige tot hevige regen dit te wijten is aan een algemene verzadiging van de bodem en natuurlijke waterlopen.
In zo’n situaties kan de Dijle in de binnenstad, net zoals alle waterlopen, een belangrijke afvoerfunctie vervullen. Dit is mogelijk als er wordt geïnvesteerd in een gescheiden rioleringsstelsel dat het regenwater gescheiden afvoert naar de Dijle en als de werking van de sluizen op- en afwaarts van de Dijle worden geoptimaliseerd. Dit wordt verder onderzocht in het hemelwaterplan.
Binnen het project Water Resilient Cities investeren Stad Mechelen en De Vlaamse Waterweg nv in vier projecten:
De Dijle aan de Zandpoortvest (opnieuw) openleggen (in uitvoering; oplevering voor bouwverlof ‘18)
Een participatieproject rond de renovatie van de kademuren van de Dijle in de binnenstad (in onderzoeksfase).
De vliet tussen de Zakstraat en Muntstraat opnieuw openleggen (in ontwerpfase)
Opstellen Hemelwaterplan, waarin wordt uitgestippeld hoe en waar het regenwater van bestaande en geplande wegen, gebouwen, andere verharde oppervlakten en eventuele aangesloten onverharde oppervlakte kan worden hergebruikt, geïnfiltreerd, gebufferd en tot slot kan worden afgevoerd.
WRC brengt 13 partners uit België, Engeland, Frankrijk en Nederland samen.
Totaal projectbudget: €7 775 130 (voor alle projecten binnen WRC)
Bijdrage Interreg 2 zeeën: € 4 653 075
Budget Stad Mechelen: € 1 628 000 (voor de bovengenoemde projecten in Mechelen)
Bijdrage Interreg 2 Zeeën: € 976 730 (waarvan € 458 749 voor Stad Mechelen & € 517 981 voor De Vlaamse Waterweg nv)
“Dankzij de projecten creëren we naast een betere waterbeheersing ook meer natuur- en rustpunten in de binnenstad. Dat verhoogt niet alleen de biodiversiteit en waterkwaliteit, maar ook de leefbaarheid van Mechelen”, aldus Marina De Bie, schepen van Klimaat.
Baggerwerken in de Dijle
Vanaf eind maart zal De Vlaamse Waterweg nv ook onderhoudsbaggerwerken uitvoeren op de Dijle tussen de Kraanbrug en de bovensluis aan Nekkerspoel-Borcht, net achter de werken aan station Mechelen-Centraal. Deze baggerwerken moeten enkele knelpunten rond bevaarbaarheid in de binnenstad wegwerken. Om de hinder voor de omwonenden te beperken, wordt het slib weggegraven vanop een drijvend ponton en afgevoerd met kleine duwbakken naar het Keerdok waar ze overgeladen worden. De werken zullen zo’n 2 tot 3 weken duren.