Zo wordt het hele station volledig overkapt, komen er brede, comfortabele perrons die optimaal toegankelijk zijn dankzij trappen, roltrappen en liften. De gelijkvloerse ruimte van het stationsgebouw wordt volledig opengewerkt om een doorwaardbaarheid te creëren en er een aangename verblijfsruimte van te maken. De stalling voor 5.000 fietsen wordt gecentraliseerd in één ruimte onder het stationsgebouw. Het nieuwe Mechelse station wordt een hedendaags gebouw dat efficiëntie nastreeft en toch een hoogstaande architecturale waarde bezit.
Het stationsproject Mechelen, een samenwerking tussen NMBS, Infrabel, AWV, De Lijn en de Stad Mechelen, verkreeg in 2011 al een bouwvergunning voor het volledige project met een nieuw trein- en busstation, fietsinfrastructuur en een ondergrondse autoparking, een nieuwe verbindingsweg en de aanleg van een spoorbypass.
Wegens besparingen bij NMBS werd het stationsontwerp aangepast zonder afbreuk te doen aan het comfort voor de reizigers. Zo wordt er in het nieuwe ontwerp van stationsgebouw en in de afwerking van de parking ruim 10% bespaard in vergelijking met dat van 2011.
De afslanking gebeurde door enkele structurele ingrepen in het ontwerp, door technische ruimten te combineren en door fietsenbergingen te centraliseren. De structuur van de luifel boven de perrons wordt technisch zodanig aangepast dat er evenveel daglicht het station blijft instromen, maar dat het aantal steunelementen kan worden gehalveerd. Dat is niet alleen een belangrijke kostenbesparing, maar betekent voor de reiziger ook minder hinderlijke obstakels op de perrons. In het oorspronkelijke ontwerp werd met glas gewerkt, nu is dat grotendeels vervangen door ETFE, een recent ontwikkelde kunststof die evenveel licht doorlaat, maar veel lichter, goedkoper en makkelijker in onderhoud is.
Minder zichtbaar maar zeker zo belangrijk is de sterk verbeterde toegang tot de perrons. In het oorspronkelijke ontwerp moesten de dagelijks bijna 19.000 instappende reizigers samen slechts één gang gebruiken om naar de 12 perrons te gaan. In het nieuwe ontwerp kunnen de reizigers door een dubbele toegang en vervolgens via vaste trappen, roltrappen of liften vlot en comfortabel alle perrons bereiken.
Comfort van de reizigers staat centraal
‘Bij deze optimalisatie-oefening stond het comfort van de reizigers centraal’, benadrukt Nancy Geyskens, manager van NMBS Stations. ‘Onze klanten zullen van de doorgevoerde ingrepen niets merken. De beperkte schaalverkleining van het nieuwe ontwerp heeft enkel invloed op de technische ruimten of plaatsen met spoorgebonden functies. ’Het resultaat is een hedendaags stationsgebouw dat efficiëntie nastreeft en toch een hoogstaande architecturale waarde bezit.’
Het stationsproject Mechelen is een project dat een totaalaanpak hanteert, dus was de integratie van de faciliteiten voor alle vervoersmiddelen een belangrijk aandachtspunt. De ondergrondse parking voor 2.000 wagens moet een stimulans vormen om met de wagen uit Antwerpen of Brussel weg te blijven en aan het nieuwe Mechelse station over te stappen op de trein, die dank zij de capaciteitsverhoging van bijkomende sporen en langere en bredere perrons de enorme drukte in de ochtend- en avondspits moet opvangen.
‘Ook de andere vervoersmiddelen krijgen volop aandacht’, benadrukt Nancy Geyskens. ‘De faciliteiten voor buschauffeurs en de wachtzones voor busreizigers worden samen met een volwaardige Lijnwinkel in het nieuwe station geïntegreerd. Voor fietsers verdubbelen we de huidige capaciteit van rekken tot 5.000 plaatsen. We besparen door een afzonderlijke fietsenstalling aan de Arsenaalzijde van het station te schrappen, maar vormen de stationsplaza vlak bij het travel center en de toegang tot de sporen om tot een extra fietsenberging.’
Ademruimte voor de buurt
Met het vernieuwde stationsontwerp wordt tegelijk ook de mobiliteit in de stationsomgeving gestroomlijnd. ‘Door de halteplaatsen voor streekbussen naar de Arsenaalzijde van het station te brengen, bovenop het dak van de parking, halen we deze bussen weg uit de woonstraten en kunnen we het vroegere busstation sterk vergroenen’, geeft burgemeester Bart Somers aan. ‘Het autoverkeer verdwijnt bijna volledig uit de bovengrondse stationsomgeving, waardoor de veiligheid voor fietsers en voetgangers enorm verhoogt. Voor de stad is het ook belangrijk dat het nieuwe stationsontwerp de barrière opheft die de wijk Coloma bijna twee eeuwen afsloot van het stadscentrum. Te voet zal men dag en nacht door het station kunnen gaan en ook voor de fietsers komt er een veilige doorsteek onder de sporen. Heel de stationsbuurt krijgt hierdoor letterlijk ademruimte. En tegelijk zal het als katalysator fungeren voor het sociale en economische leven in dit stadsdeel dat in volle verandering is.’
Openbaar onderzoek
Nu het nieuwe ontwerp voor het station Mechelen klaar is, zal NMBS één van de volgende weken de aanvraag tot bouwvergunning indienen. Begin 2017, kort na Nieuwjaar, start het openbaar onderzoek. Iedereen kan tijdens deze periode van 30 dagen de plannen inkijken. De bouw voor het nieuwe station Mechelen kan starten vanaf het moment dat het meerjareninvesteringsplan voor NMBS is goedgekeurd. De realisatie zal meerdere jaren duren omdat er gefaseerd moet worden gewerkt. Tijdens de werkzaamheden moet het trein- en busstation immers altijd in dienst blijven.
Om dit ingewikkelde bouwwerk beter te begrijpen, is er ook een maquette gemaakt. Deze zal samen met informatie over het stationsproject vanaf 9 november tot begin 2017 in de lokettenzaal van het station Mechelen te bekijken zijn. Tijdens het openbaar onderzoek begin 2017 zal de maquette van het stationsproject te vinden zijn in het Huis van de Mechelaar en daarna verhuist ze naar het Infopunt voor de stationswerken aan de Consciencestraat 1b.
De volledige afwerking van de stationsomgeving is voorzien in 2024 / 2025.
audioreactie burgemeester Bart Somers
audioreactie Nancy Geyskens – manager Stations van de NMBS
foto: Mechelen in Beweging