De stad Mechelen neemt het voortouw met proefprojecten rond energiebesparing en de actieve aansturing van het energieverbruik met slimme meters en slimme huishoudtoestellen. Burgemeester Bart Somers lichtte het proefproject met slimme meters in Leest en Hombeek toe. Ook de resultaten van het energie-efficiëntieonderzoek werden geëvalueerd. Hij deed ook een warme oproep tot de inwoners om te fungeren als proefgezin voor een praktijktest met slimme huishoudtoestellen die flexibel inspelen op het aanbod van hernieuwbare energie.
Slimme elektriciteitsnetwerken om milieudoelstellingen te halen
Proefprojecten rond slimme meters op koers
Eandis speelt al enkele jaren een sleutelrol in het onderzoek naar de toepassingsmodaliteiten, de mogelijke effecten en de potentiële resultaten van slimme meters in Vlaanderen. In 2010 startte een eerste proefproject om slimme meters te testen in reële omstandigheden. Bart Somers: “Eandis plaatste 4 300 slimme elektriciteits- en aardgasmeters in de Mechelse deelgemeenten Leest en Hombeek. Via dat onderzoek kon worden aangetoond dat de ontwikkelde slimme meterconcepten voldoen aan de strenge eisen op het vlak van meten en communiceren. De meters kunnen helpen om verstandig om te springen met energie en minder te verbruiken.”
Op basis van de positieve evaluatie van dat project werd in 2011 een tweede onderzoeksproject opgestart. Dat omvat de installatie van 40 000 elektronische verbruiksmeters voor elektriciteit en aardgas in het werkingsgebied van Eandis. In het onderzoek wordt de maturiteit van de toegepaste technieken verder uitgetest. Op die manier wordt extra informatie verzameld over de kosten en baten van de slimme meters. Ook de werkbaarheid van de logistieke processen op grotere schaal, de privacy en de veiligheid van de gegevens zijn belangrijke aandachtspunten.
Groot besparingspotentieel bij 80 % van de Vlamingen
In welke mate heeft een slimme meter effect op het vlak van energiebesparing? Die vraag maakte het voorwerp uit van een energie-efficiëntieonderzoek bij drie referentiegroepen. Het onderzoek liep tussen april 2010 en februari 2012. Daarbij werd ook gepeild naar het energiebesparingsgedrag van verschillende klantensegmenten: financieel gedreven, milieugedreven of niet-geïnteresseerde consumenten. Zowat 20 % van de bevraagde bevolking toont actieve interesse om energie te besparen, terwijl 80 % van de Vlamingen aangeeft hiervoor geen interesse te hebben. De eerste conclusies geven weer dat slimme meters (die gedetailleerde verbruiksrapporten mogelijk maken) een significante invloed hebben op de energiebesparingen wat elektriciteit betreft. Voor aardgas is er geen significante invloed van de slimme meter op het energieverbruik genoteerd.
Gezinnen met een slimme meter besparen meer elektriciteit dan gezinnen met een klassieke meter die enkel REG-documentatie ontvangen. Het besparingsverschil tussen beide groepen van de testpopulatie bedraagt 4,5 %. Omgerekend naar de volledige Vlaamse populatie (rekening houdend met het gewicht van de respectieve klantensegmenten) bedraagt de besparing 2,6 %.
Uit het onderzoek bleek ook dat positieve feedback het energie-efficiënt gedrag in grote mate motiveert. Verder toont het onderzoek aan dat gezinnen die besparen, terug te vinden zijn in alle klantensegmenten, ook bij de initieel niet-geïnteresseerden. Er zou dus kunnen worden gesteld dat het grootste besparingspotentieel van de slimme meter nog voor de boeg ligt, met name bij 80 % van de bevolking, die vandaag een passieve interesse toont om energie te besparen.
Praktijktest met slimme huishoudtoestellen
Bart Somers: “In Leest en Hombeek werd tevens het onderzoeksproject Linear opgestart. Het kadert in het actieplan Vlaanderen in Actie van de Vlaamse overheid. De stad Mechelen en Eandis werken in dit project samen met een twintigtal partners rond intelligente elektriciteitsnetwerken in Vlaanderen.”
Het Linear project laat de gebruikers toe om hun energieverbruik te verschuiven naar periodes waar goedkopere tarieven gelden. Dat is het ‘time-of-use’-systeem. Elke dag wordt ingedeeld in zes vaste tijdzones, elk met een verschillend energietarief. Deelnemers aan het Linearproject krijgen dagelijks nieuwe tariefgegevens doorgestuurd via internet. Er wordt een draagbaar en draadloos beeldscherm (display) ter beschikking gesteld, waarop de bewoners gemakkelijk de tarieven en tijdsintervallen vanuit de woonkamer of keuken kunnen raadplegen. Linear zal ondermeer nagaan hoe en in welke mate eindgebruikers reageren op prijssignalen.
Het project Linear is een samenwerkingsverband tussen Eandis, onderzoeksinstellingen (waaronder K.U.Leuven en VITO), de industrie en de Vlaamse overheid via het actieplan ‘Vlaanderen In Actie’ (VIA).
Energiepioniers gezocht
Burgemeester Bart Somers doet een warme oproep aan de bewoners van Leest en Hombeek om te fungeren als proefgezin voor de praktijktest met slimme elektrische toestellen. De rol van de gezinnen is van groot belang en levert voordelen op. Ze krijgen de kans om de nieuwste generatie energiezuinige huishoudtoestellen tegen een zeer voordelige prijs en met een extra lange garantie aan te kopen. Bovendien voert Linear de installatie van de toestellen gratis uit. Door deelname krijgt de energieverbruiker meer inzicht in zijn energieverbruik, wat kan helpen om op een efficiënte en milieuvriendelijke manier met energie om te gaan.
Op basis van de resultaten van de praktijktest en de bevindingen van de deelnemende eindgebruikers worden conclusies geformuleerd (verwacht in 2014) die de toekomst van de energievoorziening in Vlaanderen en in Europa mee zullen bepalen.