De afgelopen drie maanden doste Mechelen zich feestelijk uit voor Stadsvisioenen. Het stadsfestival nam de bijzondere verjaardag van 450 jaar aartsbisschoppelijke stad als uitgangspunt voor een hele reeks van activiteiten die werden georganiseerd met meer dan 60 partnerorganisaties. Het was een ambitieus en kwaliteitsvol programma met tentoonstellingen, muziek, film, podium, debat, beeldende kunst en spektakel in de openbare ruimte. In totaal lokte het festival ruim 80.000 bezoekers. De stad blikt tevreden terug op het festival.
De lat lag hoog: na het succes van het evenement Mechelen 2005, Stad in Vrouwenhanden werd er voor gekozen om het festival in 2009 een breder karakter te geven. Naast een cultuurhistorisch luik werd de focus ook op actuele kunsten en (sociaal)artistieke projecten gelegd. Stadsvisioenen moest een uitgebreid programma krijgen waar zowel Mechelaars, dag- en verblijftoeristen hun gading in zouden vinden.
Met 15 doorlopende projecten en 125 dagactiviteiten was het programma rijkgevuld. Het cultuurhistorische luik kende twee grote peilers: aan de ene kant de fel gesmaakte en origineel uitgewerkte tentoonstelling De Hemel in Tegenlicht; waarmee cultureel Mechelen aantoont dat het gebaande paden durft te verlaten. Aan de andere kant was er de duurzame cultuurtoeristische ontsluiting van de Sint-Romboutstoren, die bezoekers een panoramische blik gunt op de middelgrote Europese stad. Samen waren deze twee projecten goed voor 30.000 bezoekers in een tijdsspanne van drie maanden.
Het verhaal van de actuele kunsten kende ook een dubbele uitwerking. Aan de ene kant had je het gratis lichtkunstparcours ContourLight, een wandeling door de schemerende binnenstad dat naar schatting 7.800 mensen lokte. De aankoop van het lichtkunstwerk De Cirkel van Jan Van Munster heeft de Goswin De Stassartstraat definitief van aanschijn veranderd.
De vijfdelige tentoonstelling All That is Solid Melts into Air, een geslaagde samenwerking met het MuHKA in de gebouwen van het cultuurcentrum, de academie, het conservatorium en het Scheppersinstituut met werk van 100 hedendaagse kunstenaars lokte bijna 7.000 mensen. Twee behoorlijke prestaties voor Mechelen, waaruit het potentieel blijkt voor een verdere uitbouw van de hedendaagse kunstensector in de stad.
Het (sociaal)artistieke luik dat in het festival werd geschoven, getuigde van een grote durf en doorzettingsvermogen. Samen met de betrokken stadsdiensten, met culturele partners in de stad en met organisaties als Met-X, Tirasala en Firefly vzw werden projecten gerealiseerd waarbij participatie en directe betrokkenheid op de stad centraal stonden: de oprichting van het Mahatma Gandhi Drum Corps; de Open Galerij op de Bruul; het gelegenheidskoor Malinvoix; de .KOM-week in ’t Arsenaal of het Mens/Dier-project in wijk Noord. Projecten die niet voorbij gingen aan de Mechelaar zelf, of aan de plek waar hij dagelijks leeft en werkt. Dat participatie, maar ook diversiteit in de stad, een belangrijke plaats kregen in het programma, is niet evident. Het kost veel tijd, energie en geld om vaak kleine, en bijgevolg minder zichtbare, activiteiten uit te werken. Toch vormden deze projecten bij uitstek de basis voor een breed stadsproject van en voor de Mechelaar. Stadsvisioenen leefde bij de Mechelaar en het bracht dynamiek in de stad. Een prachtvoorbeeld is de foto- en verhalententoonstelling Geloven in Mechelen. De diversiteit aan geloofs- en levensbeschouwelijke overtuigingen in Mechelen werd getoond in 11 portretten en verwoord in 11 audiofragmenten. Het gratis telefoonnummer van Telenet zorgde ervoor dat de verhalen van de verschillende geloofgemeenschappen zo’n 6.000 keer werden beluisterd. Een onverwacht succes.
Stadsvisioenen bood de stad ook de opportuniteit om over de eigen stadsgrenzen te kijken naar stedenbouwkundige en architecturale praktijken in vier middelgrote Europese steden. In het tentoonstellingsproject Mechelen: Herkomst en Toekomst, dat samen met het Nederlandse Berlage Instituut en het Vlaams Architectuur Instituut in het kader van CITY VISIONS EUROPE werd opgezet, stond de vraagstelling naar stadsvernieuwing in de 21e eeuwse middelgrote Europese stad centraal. Meer dan 2.800 geïnteresseerden en nieuwsgierigen doken onder in de voor de gelegenheid opengestelde voetgangerstunnel aan het station.
Stadsvisioenen stond ook voor feest in de stad. Het festival startte met een spetterend openingsfeest. Naar schatting 15.000 bezoekers genoten van een stralende eerste lentedag, met veel animatie, optredens en – als klap op de vuurpijl – een verrassend wind-, lucht- en drumspektakel. Met veel tromgeroffel kondigde Stadsvisioenen zich aan. Pers en publiek waren laaiend enthousiast. Zo groot en spectaculair als het openingsfeest was, zo intiem en gemoedelijk was de slotpicknick. Optredens van koren, een marktje en kinderanimatie sloten het festival in schoonheid af.
Stadsvisioenen bracht ruim 80.000 mensen op de been. Dat is niet helemaal naar verwachting, want er werd gemikt op 100.000 bezoekers na het succes van het vorige evenement in 2005. Niettemin heeft het festival de stad voelbaar goed gedaan. De kwaliteit was hoogstaand en er is een nieuwe dynamiek ontstaan die sluimerende potenties aan de oppervlakte heeft gebracht.
Wat met het financiële luik?
Er werd vooraf voor gewaarschuwd, door haast Jan met de pet op, het stadsfestival Stadsvisioenen zou niet toegankelijk genoeg zijn voor de modale man in de straat. “Te elitair, ver van de Mechelaar afstaand. Stadsvisioenen was van in den beginne tot de verdoemenis voorbestemd”, klinkt het enigsinds hard bij Marc Hendrickx (N-VA). “Eén en ander krijgt zonder twijfel nog een staartje op politiek-stedelijk niveau, in de hoop dat de hiervoor verantwoordelijke politici hier de lessen zouden uit trekken”, besluit Hendrickx.
Het kostenplaatje van Stadsvisioenen zou woensdagmorgen 24 juni worden voorgesteld, echter is het nu wachten tot september – oktober voor een grondige doorlichting van Stadsvisioenen… wordt ongetwijfeld vervolgd.