Stad Mechelen en Natuurpunt ondertekenden woensdag de akte van aankoop van het domein Muysenhuys, een natuurgebied, kasteeldomein met kasteel, hoeve en orangerie van net geen 18 hectare, gelegen tussen het Mechels broek en Mispeldonk. Het domein verbindt beide gebieden tot één aaneengesloten natuurgebied van meer dan 300 hectaren, een volgende stap in de ambitie om tot één groot Natuurpark Rivierenland te komen.
“We hebben de ambitie met Stad Mechelen, Natuurpunt, Agentschap Natuur en Bos en de gemeenten Duffel, Boortmeerbeek, Keerbergen en Bonheiden om tot één groot Natuurpark Rivierenland te komen. Goed voor de versterking van de biodiversiteit, onmisbaar voor een betekenisvolle waterbuffering, het in stand houden van het grondwaterpeil, en bescherming tegen overstroming, essentieel in het behalen van de doelstellingen uit de Europese natuurherstelwet in Vlaanderen. Toen het domein Muysenhuys te koop kwam hebben Stad Mechelen en Natuurpunt niet getwijfeld om een gezamenlijk bod te doen, om deze verbinding waar we al meer dan vijftig jaar van droomden te realiseren. De strategische ligging zorgt er namelijk voor dat we het Mechels Broek en Mispeldonk tot één aaneengesloten natuurgebied kunnen verbinden van meer dan 300 hectaren. Vandaag is de aankoop een realiteit en worden de grootste twee natuurgebieden van de Benedendijlevallei met elkaar verbonden om het grootste urban wetland/natte natuur van Vlaanderen te creëren. Dit betekent een drastische versterking van het lokale eco-systeem, een versterking van de biodiversiteit en een significante impact op de kwaliteit van de waterhuishouding van het gebied. Ook maken we het mogelijk om nieuwe trage wegen te maken, zo gaat men van aan de Nekker tot in Rijmenam kunnen wandelen in één aaneengesloten natuurgebied. Kortom, een prachtige aanwinst voor de Mechelse natuur”, zegt schepen van natuur – en groenontwikkeling Patrick Princen.
“Voor Natuurpunt Mechels Rivierengebied is dit een droom die werkelijkheid wordt. Met deze aankoop verbinden we de bestaande natuurgebieden in de Dijlevallei tot het grootste wetland van Vlaanderen. Honderden planten en diersoorten waaronder kamsalmander, blauwborst en wintertaling zien hun leefgebied uitgebreid. Dankzij de samenwerking met de Stad Mechelen kan dit project gerealiseerd worden en bouwen we hier aan een klimaatveiligere en groenere toekomst voor Mechelen”, aldus Mario Engels van Natuurpunt.
Kasteeldomein Muysenhuys – Ter Donck
Domein Muysenhuys is een historisch landgoed dat teruggaat tot de 9e eeuw als verdedigingsschans in de middeleeuwen, maar is nu een kasteeldomein met 10,8 hectare aan weiland, 3 hectare bos, 3,8 hectare park met vijver en een dreef. Het kasteel dateert uit 1863 en werd verbouwd in 1965, met bijgebouwen zoals een orangerie, tuinpaviljoen, koetshuis, neerhoeve en een portierswoning. Stad Mechelen koopt het kasteelpark met bijhorende gebouwen aan, terwijl Natuurpunt de achtergelegen natte weilanden aankoopt.
Het gebied van net geen 18 hectare is gelegen tussen de natuurgebieden Mispeldonk en Mechels broek en verbindt beide natuurgebieden tot een aaneengesloten natuurgebied van 300 hectare. Het gebied is overstromingsgevoelig en dus inzetbaar voor een kwalitatieve waterbuffering: de verwerving kadert dan ook binnen het Vlaamse Blue deal plan in de strijd tegen waterschaarste en droogte. “Met de aankoop luiden we een flinke schaalvergroting in waardoor we de waterhuishouding van het gebied sterk kunnen verbeteren, een belangrijk element om Mechelen klimaatrobuust te maken en waterschaarste en overstroming te voorkomen. Natte natuur in en rond onze stad is immers dé sleutel in onze strijd tegen klimaatverandering en het verbeteren van de biodiversiteit: wetlands verkoelen onze stad tijdens hete zomers en zijn hotspots voor heel wat dieren en planten. Maar ook kunnen we de watertoevoer van de vijver van het domein opnieuw herstellen, waardoor deze niet langer droog zal staan”, vult schepen van natuur – en groenontwikkeling Patrick Princen aan.
De percelen in het parkdomein die de concrete verbinding uitmaken tussen de natte weilanden, met achterliggend het Mechels Broek, en de Bonheidensteenweg, met achterliggend Mispeldonk schenkt de stad aan Natuurpunt om het verdere beheer van op te nemen. Deze percelen zijn namelijk van essentieel belang voor de effectieve migratie van plant- en diersoorten, en dus de kwalitatieve verbinding tussen de beide natuurgebieden. Daarnaast bevindt zich op deze percelen ook de vijver, waarvan Natuurpunt de waterhuishouding zal herstellen. Er komen wandelwegen, maar deze zullen uitsluitend toegankelijk zijn voor voetgangers en honden aan de leiband, tenzij anders aangeduid. De weilanden aangekocht door Natuurpunt blijven behouden als nat weiland en zullen in samenwerking met landbouwers beheerd worden.
Deze aankoop kadert in het wetlandplan van Natuurpunt met de ambitie om tegen 2027 bijna 1500 hectare natte natuur te herstellen. Jorn Van de Velde, voorzitter van Natuurpunt Mechels Rivierengebied is opgetogen. “Met deze aankoop wordt een droom werkelijkheid. De weilanden en park verbinden de natuurgebieden Mechels Broek en Mispeldonk tot één aangesloten natuurgebied. Een mix van nat weiland, bos en het historisch park brengt een rijkdom aan ecologische diversiteit. Onze vrijwilligers zijn enthousiast om ook hier een prachtig verhaal van natuurherstel en -bescherming te schrijven. Dit is een grote aankoop voor de afdeling en we rekenen op de steun van onze sympathisanten en sponsors om dit financieel te dragen.”
Het domein behoort toe, in onverdeeldheid, aan de familie Van der Auwera. De vraagprijs was 3,9 miljoen euro, maar na onderhandeling is een akkoord met de stad Mechelen en Natuurpunt Beheer vzw bereikt van 2.965.000 euro. De percelen met de gebouwen zullen doorverkocht worden, met als doelstelling om de verkoop te realiseren in 2026. Om tegemoet te komen aan de zorgen van omwonenden, is er een akkoord gesloten (met een beperking in de tijd) omtrent geluidsoverlast en drukte. Het domein zal niet worden gebruikt voor grootschalige evenementen of feesten.
“Het aaneensluiten van onze natuurgebieden is één van de voornaamste ambities van het Natuurpark”, aldus Nils Iwens, coördinator Natuurpark Rivierenland. “De Dijlevallei wordt zo bestendigd als een groene buffer die Mechelen klimaatrobuuster maakt. Het herstel en beheer van de wetlands is cruciaal in deze omgeving. We hopen op samenwerking met bedrijven rond natuurherstel via Business for Nature en steun van sympathisanten door deelname aan onze activiteiten om dit te kunnen realiseren.”