Voor het eerst zaten meer dan 20 Europese ministers en vertegenwoordigers samen om het te hebben over hun inburgeringsbeleid. Ze doen dat onder initiatief van Vlaams minister van Inburgering en Integratie Gwendolyn Rutten in het kader van het Belgisch EU voorzitterschap. Naast de Europese ministers waren ook vertegenwoordigers uit 6 niet-EU landen zoals Noorwegen, Canada, Groot-Brittannië en de Verenigde Staten aanwezig net als de topman van de OESO. Gwendolyn Rutten: “In Europa hebben we het vaak over ons gezamenlijk migratiebeleid, dat is ook nodig. Maar de volgende stap: hoe zorgen dat deze mensen deel worden van de samenleving eens ze hier zijn, laten we op Europees niveau te vaak links liggen. Vandaag zitten we voor het eerst structureel samen om het te hebben over dat inburgeringsbeleid.”
Volgens OESO is Vlaanderen voorloper in zijn inburgeringstraject. In een 256 pagina’s tellend rapport worden initiatieven zoals het buddy-traject positief onthaald. Een buddy is een persoon die minstens 40u met de nieuwkomer optrekt om hem of haar verder wegwijs te maken in onze samenleving. De buddy dient vaak ook als poort tot het uitbouwen van een netwerk. Dat verhoogt de kansen op werk, vlotte integratie en laat toe om goed Nederlands te kunnen oefenen.
Toch is er ook werk aan de winkel in Vlaanderen. Op vlak van participatie op de arbeidsmarkt scoren Vlaamse nieuwkomers niet goed genoeg. Onder liberale impuls zijn daarom hervormingen doorgevoerd om hier een tand bij te steken. Het inburgeringstraject bestaat vandaag uit een verplichte cursus maatschappelijke oriëntatie en bijhorende test, lessen Nederlands, verplichte inschrijving bij VDAB en het volgen van een participatie- of netwerktraject. Daarnaast zullen laaggeschoolde nieuwkomers in de toekomst verplicht een opleiding moeten volgen op de werkvloer. Ook andere grondige ingrepen worden momenteel uitgerold.
Europese succesverhalen
Elk Europees land voert zijn eigen inburgeringsbeleid uit. Zo werkt Liechtenstein sinds de vluchtelingencrisis van 2015 met een intensieve cursusweek van 60 uur. Die aanpak bleek een enorm succes en wordt sindsdien in alle Duitstalige landen gebruikt. Opvallend daarbij is dat nieuwkomers vlot de taal kunnen leren, ook al hebben ze geen schoolachtergrond. Daarenboven leren ongeletterde nieuwkomers via een revolutionair alfabetiseringsprogramma ook lezen en schrijven in slechts 4 weken.
In Zweden focust men voornamelijk op werkervaring en nieuwkomers aan de slag te krijgen. In de eerste plaats op vaardigheden die nodig zijn op de Zweedse arbeidsmarkt. Maar voor laaggeschoolde nieuwkomers die moeilijker aan de slag geraken, werkt Zweden nu ook met een verplicht opleidingssysteem gekoppeld aan financiële bijstand. Zo hopen ze nieuwkomers meer kans te geven op de veeleisende Zweedse arbeidsmarkt. Tot slot werkt men met een fasttrack programma gericht op het invullen van een 40-tal knelpuntberoepen. Die lijst werd afgestemd met relevante werkgevers en vakbonden. Het programma richt zich op recente nieuwkomers die ervaring hebben of over een diploma beschikken die aansluit bij de knelpuntberoepenlijst. Die match wordt ondersteund aan de hand van een coach die de nodige gelijkschakelingen van diploma’s of certificaten regelt en wordt verder aangevuld met stages, taallessen en financiële ondersteuning.
“Die verschillende Europese aanpakken kunnen zeker inspirerend werken, ook voor ons beleid dat op de arbeidsmarkt nog werkkrachten nodig heeft.” vertelt Gwendolyn Rutten.
Europees stramien
De tientallen Europese ministers die vandaag in Mechelen waren voor de eerste Europese samenkomst rond inburgering bespreken al deze en nog meer voorbeelden van succesvol beleid met elkaar. De doelstelling is goede voorbeelden van elkaar over te nemen. “We moeten niet allemaal het warm water willen uitvinden” vat minister Rutten het samen.
Rutten ziet het ook structureler. ”Dergelijke bijeenkomsten gebeuren niet vaak, maar leveren wel een goudmijn voor ons toekomstig beleid. Daarom hoop ik dat deze thematisch samenkomst op frequentere basis kan gebeuren” besluit Gwendolyn Rutten.