Theodoor Van Loon wordt wel eens “de Caravaggio uit de Zuidelijke Nederlanden” genoemd. Twee belangrijke gerestaureerde schilderijen van deze kunstenaar werden vandaag terug opgehangen in de Begijnhofkerk in Mechelen. Het maakt onderdeel van een serie restauraties die Stad Mechelen laat uitvoeren in samenwerking met Kerkfabriek Catharina om de schilderijen en de kerk in al haar glorie te laten herleven.
De Begijnhofkerk bezit een zeer veelzijdig en een uiterst waardevol kunstpatrimonium. De schilderijen maken integraal deel uit van het totaalconcept van de barokke kerk. Onder meer de schilders Jan Cossiers, Theodoor Boeyermans, Theodoor van Loon, Jan Erasmus Quellinus, Gaspar de Craeyer en Jan Verhoeven dragen bij aan de totaalaankleding van het interieur.
“In 2011 startte onze stad met de tienjarige uitvoering van het grote kerkenplan. Verschillende kerken werden gerestaureerd, waaronder ook de binnen- en buitenrestauratie van de Begijnhofkerk. Daarnaast vonden we het ook belangrijk om ook de aanwezige kunststukken zoveel mogelijk in ere te herstellen. De kunstwerken maken integraal deel uit van onze prachtige Begijnhofkerk. In totaal gaat het om 9 barokke schilderijen waarvan er nu drie klaar zijn. Vorig jaar bezochten meer dan 25.000 mensen onze Begijnhofkerk. De mensen hebben nu nog een paar extra redenen om deze prachtige kerk te bezoeken en bewonderen. Het aantal zal de komende jaren nog verder oplopen”, vertelt Arthur Orlians, schepen van Monumenten.
Het schilderij “Heilige Begga beschermvrouw begijnen en beggaarden” van Jan Verhoeven is al gerestaureerd en hangt aan de zuidelijke zijbeuk van de Begijnhofkerk. Vandaag werden twee belangrijke schilderijen van Theodoor Van Loon teruggehangen.
Het gaat om “Aanbidding der Wijzen” en “Maria bezoekt Elisabeth”, dat laatste kunstwerk wordt ook wel eens “De Visitatie” genoemd.
“De schilderijen dateren uit de eerste helft van de 17e eeuw en bevonden zich ondertussen in zeer slechte staat. In het verleden zijn ze meermaals gerestaureerd en overschilderd. Nu hebben de restaurateurs in situ prachtig werk geleverd om deze overschilderde lagen en vernis vakkundig te verwijderen. In de Begijnhofkerk kunnen deze barokke parels weer volledig tot hun recht komen”, zegt schepen van Cultuur Björn Siffer.
De schilderijen zijn op maat gemaakt voor de houten wanden van het koor. Beide doeken bekronen een gesculpteerde houten deuromlijsting met geïntegreerde vergulde tekst over het schilderij. De materialen zijn olieverf op een gegrondeerd linnen doek.
Theodoor van Loon was in zijn tijd een gevierd schilder, met een heel eigen insteek en een heel ander artistiek temperament dan Rubens. Zijn beeldtaal is in hoofdzaak het resultaat van zijn verblijven in Rome. Zo werd hij één van de eerste caravaggisten (Caravaggio) in de Zuidelijke Nederlanden. Tegelijk getuigt zijn oeuvre van zijn persoonlijke assimilatie van tal van andere invloeden. Hij werkte onder meer voor het hof van Albrecht en Isabella en wordt afgebeeld in Antoon Van Dycks prestigieuze prentenreeks met de belangrijkste figuren van de vroege 17e eeuw.
Nog 6 schilderijen te gaan
De schilderijen worden gerestaureerd door IPARC – International Platform for Art Research and Conservation – onder de begeleiding van het bureau Architecten Beeck & Hermans bv en schilderijdeskundige Johan Van den Eede. De komende jaren worden er nog zes schilderijen gerestaureerd. De volgende reeks schilderijen te restaureren zijn de “Heilige communie heilige Carolus Borromeus”, “Carolus Borromeus redt een Kind” en “Verheerlijking van H. Carolus Borromeus” van Jan Erasmus Quellinus. Deze zullen opnieuw ter plaatse gerestaureerd worden vanaf april.
De restauratiekosten
Voor de restauratie van de 9 schilderijen wordt er €129 506 voorzien. Aangezien de werken als één dossier werden aanbesteed door de stad Mechelen is er ook één premie werd aangevraagd voor het geheel van de 9 schilderijen. De premie toegekend door het Agentschap Onroerend Erfgoed bedraagt €89.670. Een deel van de werken (de twee schilderijen van Theodoor Van Loon – Aanbidding en Visitatie) werden gefinancierd door de kerkfabriek Catharina, het gaat daarbij om ruim €17.000.