In het verleden liet de kerkfabriek van de Sint-Pieter- en Paulkerk haar monumentale orgel op regelmatige basis onderhouden. Zo een orgel is een fragiel instrument dat af en toe ook grondiger onder handen moet genomen worden. De laatste jaren was het orgel quasi onbespeelbaar geworden. Een groot onderhoud in opdracht van de stad Mechelen maakt het orgel terug concertwaardig.
Romantisch orgel uit de 19de eeuw
Het orgel van de Sint-Pieter en Paulkerk werd gebouwd door Pierre Schyven in 1892-1893, als uitbreiding en ombouw van het orgel uit 1713 dat toegeschreven wordt aan de Mechelse orgelbouwer Karel Dillens. Deze verbouwing behield het 18de eeuwse front van het Dillens-orgel. Pierre Schyven vernieuwde en vergrootte het orgel tot een romantisch instrument zoals het tot op heden bewaard bleef.
Concertkerk
“Zowel in het kerkenbeleidsplan als in het goedgekeurde beheersplan van de Sint-Pieter- en Paulkerk werd voorgesteld om het een nevenbestemming te geven als concertruimte. De centrale locatie in de historische binnenstad en de onmiddellijke nabijheid van de stadsschouwburg bieden hiertoe ruime mogelijkheden. Met de aankoop van nieuwe stoelen en de plaatsing van akoestische screens voor de glas-in-loodramen (2019) investeerde de stad in de optimalisering van het kerkgebouw voor deze nevenfunctie”, zegt Koen Anciaux, schepen van Monumenten. “Een goed bespeelbaar orgel zal, als solo- of als begeleidingsinstrument, bijdragen tot de verdere uitbouw van de concertfunctie”, voegt hij nog toe.
Onderhoudswerken
Om dit mogelijk te maken liet de stad Mechelen in overleg met de kerkfabriek Catharina een grondig onderhoud van het orgel uitvoeren. Het orgel van de Sint-Pieter en Paulkerk was immers de laatste jaren sterk achteruitgegaan.
Alle 1.478 orgelpijpen werden gereinigd en waar nodig hersteld. De lederen membranen van alle eerste relais en van de membraanlatten onderaan de windladen werden vernieuwd. De speeltafel kreeg een grondig onderhoud waarbij onder meer het pneumatisch systeem in de speeltafel werd hersteld. De werken werden afgerond met het volledig stemmen van alle orgelpijpen. De kenmerkende klank van het orgel is daarmee opnieuw zoals Pierre Schyven het eind 19de eeuw heeft gebouwd.
Het onderhoud bood ook de mogelijkheid om een beter zicht te krijgen op de werken die in de toekomst nog nodig zullen zijn om het instrument in al zijn facetten te kunnen benutten: het restaureren van de windlade en van de grote blaasbalg.
Muziekondericht
Het opnieuw bespeelbare orgel van de Sint-Pieter en Paulkerk is op meerdere vlakken goed nieuws voor de Mechelse orgelcultuur. Zo stelt de kerkfabriek Catharina het orgel gratis ter beschikking als lesinstrument voor de opleiding organist van het Stedelijk Conservatorium.
Ook de orgels van de Begijnhofkerk en de Sint-Libertuskerk stelt zij hiervoor ter beschikking. Het Stedelijk Conservatorium zal in ruil voor orgelbespeling zorgen tijdens de open-kerken-dagen (eerste weekend van juni) en tijdens de open monumentendagen.
De opdracht voor de onderhoudswerken werd uitgevoerd door de firma Pieter Vanhaecke orgelbouwer uit Erps-Kwerps. De stad Mechelen gaf hier € 100 000 aan uit en krijgt een premie van € 30 000 van het agentschap Onroerend Erfgoed.