Aan de Zemstbaan in Mechelen opent vandaag een nieuw park: Hof Grisar/Technopolis. Uniek zijn de resten van een uitgebrand kasteel in het midden van het bos, omgeven door groen en water. De naam van het park verwijst zowel naar de familie Grisar, die het kasteeldomein een eeuw geleden bewoonde, als naar Technopolis, dat het domein vandaag in erfpacht heeft van de Vlaamse overheid en het samen met Stad Mechelen publiek toegankelijk heeft gemaakt.
“Als burgemeester ben ik uiteraard fier dat we weer een nieuw park mogen openen”, aldus Alexander Vandersmissen (Open Vld). “De ambities van onze bestuursploeg zijn dan ook groot, want met het parkenplan 2.0 schakelen we immers nog een versnelling hoger: overal in de stad maken we werk van toegankelijk groen. Parken brengen mensen immers samen en zijn een bron van zuurstof voor de buurtbewoners. Als kers op de taart is dit park ook een echte blikvanger voor Open Monumentendag komende zondag. Ik kan nu al zeggen: dit nieuwe park is een bezoek meer dan waard!”
Ruïne wordt oase van biodiversiteit
Het nieuwe buurtpark is 1,6 ha groot en bevindt zich tussen de Zemstbaan en de Brusselsesteenweg in Mechelen-Zuid, vlakbij Technopolis. Op het domein bevinden zich behalve de stenen resten van een kasteel ook nog de oude paardenstallen, de restanten van een kapelletje, een bruggetje en een oude slotgracht. Er staan grote, monumentale bomen zoals beuken en eiken. De voorbije maanden hebben de stadsdiensten grote kuis gehouden op de site, zonder te raken aan het ruwe, natuurlijke karakter van het bos. Er werden herstellings- en stabiliteitswerken uitgevoerd, de historische toegangspoort werd gereconstrueerd en er kwam een omheining, zowel aan de straatkant als rond het kasteel.
“De ruïne werd beveiligd met wapeningsnetten en rondom een houten afsluiting. Binnen deze afgesloten zone zal de natuur haar werk kunnen doen. De bramen tussen het hekwerk en de ruïne zullen terug beginnen groeien, klimplanten zullen hun weg naar boven vinden en voor dieren is deze ruïne de ultieme wilde oase. Binnen de kortste keren zal alleen de vorm nog verraden dat er een menselijk bouwwerk onder schuilgaat, en zo wordt het kasteel ook een symbool voor natuur die de ruimte kan heroveren. Iets wat we ook met het Beschermd Natuurpark Rivierenland willen doen”, zegt schepen voor parken en stadstuinen en natuur- en groenontwikkeling Patrick Princen (Groen).
Schepen van ruimtelijke ordening, Greet Geypen (Open Vld), gaat verder: “Het kasteeldomein is lange tijd in privaat bezit geweest. De stad heeft geijverd om dit mooi stukje natuur publiek toegankelijk te maken. Via een samenwerkingsovereenkomst tussen de stad en Technopolis is het gelukt om deze verborgen groene parel open te stellen voor het grote publiek. Inmiddels zijn alle nodige werken uitgevoerd, zodat Hof Grisar/Technopolis veilig en toegankelijk is voor alle Mechelaars. Het is een goede zaak dat iedereen mee kan genieten van dit stukje mooie natuur.”
Nalatenschap
Het huidige perceel, destijds deel van het Mechelse gehucht Geerdegem, was oorspronkelijk deel van een groter domein. In de 18de eeuw betrof het een cijnshoeve van de Jezuïeten, daarna evolueerde het onder impuls van de verschillende eigenaars van een ‘buitenverblijf met lusttuin met lustwater’ naar een kasteelpark. Van 1880 tot 1926 was het in handen van de familie Grisar, oude bevolkingsboeken van die tijd maken melding van een ‘Château Grisar’. Daarna kwam het in de handen van de familie De Wit. In de jaren 1980 viel het leegstaande gebouw ten prooi aan een brand.
Jelle De Wilde van het Agentschap Natuur en Bos legt uit: “Het domein werd als nalatenschap aan de Vlaamse gemeenschap geschonken met de uitdrukkelijke voorwaarde om er een ecologische bestemming aan te geven. We sloten met dat in het achterhoofd in 2009 een erfpachtovereenkomst met Technopolis, als goeie buur van dit domein. Dit is de perfecte opportuniteit voor meer toegankelijk groen in en rond de stad, waar we heel graag onze medewerking aan verlenen.”
Omdat ook het stadsbestuur van Mechelen binnen het bestuursakkoord 2020-2025 de ambitie koesterde om een publiek park aan de Zemstbaan te openen, werden in 2020 gesprekken opgestart. Die mondden in 2021 uit in een samenwerkingsovereenkomst over 20 jaar. De heraanleg, de opkuiswerken en het onderhoud gedurende de eerste 6,5 jaar worden door Technopolis gefinancierd, met middelen die het Agentschap Natuur en Bos vanuit het legaat ter beschikking stelt. Stad Mechelen neemt vanaf 2027 de overige 13,5 jaar voor haar rekening.
Natuureducatie
Technopolis-voorzitter Luc Van den Brande besluit: “Ik ben fier dat dankzij Technopolis Mechelen er een park bij heeft waar generatie op generatie nog de vruchten van zal kunnen plukken. Niets doen met het domein dat we in erfpacht hadden gekregen, dat was geen optie. We hebben er bewust voor gekozen om iederéén mee te laten genieten van Hof Grisar/Technopolis. De eerstkomende jaren zal je hier vooral kunnen ontspannen en je ogen de kost geven. Daarna zullen heel wat leuke activiteiten hier als paddenstoelen de grond uit schieten. We gaan die niet alleen ontwikkelen, want Hof Grisar/Technopolis biedt een vruchtbare bodem voor heel wat nieuwe samenwerkingen. Samen met een partner zoals Natuurpunt zullen we op termijn activiteiten op touw zetten om het grote publiek letterlijk en figuurlijk onder te dompelen in de natuur.”
Hof Grisar/Technopolis is toegankelijk voor voetgangers en dit alle dagen van zonsopgang tot zonsondergang. Net zoals in andere publieke bossen, moeten honden aan de leiband blijven..