Stad Mechelen voert de strijd op tegen kinderarmoede, een speerpunt in het beleid. Het in september opgerichte aanmeldpunt OPkomst bracht al 84 kwetsbare gezinnen op de radar, die voorheen niet gekend waren bij het Sociaal Huis. En dankzij de snelle en strategische inzet van bijkomende federale COVID-middelen konden jonge gezinnen die door de coronacrisis in moeilijkheden kwamen rekenen op extra financiële steun.
In de strijd tegen kinderarmoede legt Stad Mechelen sterk de focus op de perinatale fase, ofwel de periode van de 28ste zwangerschapsweek tot de achtste dag na de geboorte, omdat die zo cruciaal is in de mentale en algemene ontwikkeling van kinderen. Een goed levensbegin is fundamenteel.
Sociale echografie
Daarom richtte de stad in 2020 OPkomst op, een centraal aanmeldpunt waardoor eerstelijnspartners zoals Kind & Gezin, het Wijkgezondheidscentrum, ziekenhuizen, huisartsen, vroedvrouwen, het Steunpunt Asiel & Migratie of armoedeorganisaties sneller en gerichter handelen als ze merken dat een zwangere vrouw of kersverse moeder nood heeft aan extra ondersteuning.
Via het Sociaal Huis bereikt de stad heel wat kwetsbare jonge gezinnen, maar sinds de oprichting van OPkomst in het najaar van 2020 kwamen er 84 gezinnen extra op de radar. Gezinnen die voorheen niet gekend waren en dankzij de intense samenwerking met verschillende partners sneller hebben leren kennen. Een belangrijk signaal en meteen een bevestiging dat het investeren in dit platform een goede keuze was.
“Met OPkomst organiseren we bij wijze van spreken een sociale echografie”, zegt schepen van armoedebestrijding Gabriella De Francesco. “We screenen gezinnen op hun maandinkomen, het opleidingsniveau en de tewerkstellingsgraad van de ouders, de kwaliteit van de huisvesting, de mate waarin de kinderen gestimuleerd worden en de gezondheid van de gezinsleden. Verontrustend daarbij is dat 75 van de 84 gezinnen op meer dan drie criteria zwak scoorden, wat een duidelijke indicator is van gezinsarmoede. 32 gezinnen scoorden zelfs slecht op alle zes criteria. Daar kunnen we spreken van alarmerende gezinssituaties waar we alle zeilen moeten bijzetten.”
“We kunnen uiteraard niet goochelen met beschikbare woningen, maar zes gezinnen vonden wel reeds een vaste en kwaliteitsvolle woonplaats, onder meer dankzij ons nieuwe toewijzingsreglement voor sociale woningen. Ook vonden vijf papa’s reeds een vaste job dankzij de inspanningen op het vlak van tewerkstellingskansen, wat tijdens deze crisis geen evidentie is”, gaat de schepen verder. “We brachten ook medische en administratieve zaken in orden zoals de aansluiting bij mutualiteiten, groeipakket, Kind & Gezin, huisartsconsultaties, kinderopvang en -uitzet. We zorgen zo voor een sterke start.”
Inzet COVID-middelen
Corona heeft er bij veel mensen zwaar op ingehakt, emotioneel en financieel. Sommige gezinnen zagen hun inkomen dalen, anderen moesten plotseling uitgaven doen die ze anders niet hadden gedaan. Mechelen kreeg van de federale en Vlaamse overheid in totaal 1.262.666 euro om hieraan tegemoet te komen.
“Wij hebben die middelen heel erg breed ingezet en ons niet enkel beperkt tot mensen met een leefloon”, zegt schepen Gabriella De Francesco. “Zo hebben we in totaal 1823 gezinnen gedurende een aantal maanden financieel ondersteund, met onder hen 4498 minderjarige kinderen.”
De stad maakte de keuze om de inzet van deze middelen waar mogelijk te laten samensporen met de acties uit het kinderarmoedeplan en deed dataonderzoek om ook actief nieuwe doelgroepen te benaderen die door de coronacrisis in armoederisico kwamen. Daarmee besteedde Mechelen als één van de eerste steden al de beschikbare COVID-middelen.
Leefloongerechtigde gezinnen die niet sociaal huren werden gecontacteerd, net als gezinnen die op de wachtlijst stonden voor sociale woningen, gezinshoofden die in tijdelijke werkloosheid kwamen, alleenstaande ouders, zelfstandigen die plots te maken kregen met een laag gezinsinkomen en UiTpashouders met kansentarief. Deze mensen kregen een brief met de vraag of de stad hun situatie verder mocht onderzoeken.
“Alleen al vanuit de wachtlijst sociale woningen kwam er 90% respons. We bezochten ook de gezinnen die op de lijst stonden van de lokale adviescommissie voor het afsluiten van gas, water of elektriciteit. Door deze methodische en doortastende aanpak konden we snel en adequaat handelen en voor deze gezinnen het verschil maken”, zegt Gabriella De Francesco. “Dat ze iets substantieels kunnen kopen voor hun kinderen, hun schuld aflossen of konden beschikken over een laptop om aansluiting te vinden bij het digitale aanbod”.
Om het dataonderzoek en de intense opvolging van deze dossiers in goede banen te leiden activeerde de stad een tijdelijk team van vijf voltijdse personeelsleden.
“Wat we in Mechelen aantonen is dat een effectieve armoedebestrijding neerkomt op vooral snel en met veel partners aan de slag te gaan. We moeten niet wachten tot het vijf na twaalf is. Zowel OPkomst als de snelle inzet van de COVID-steun zijn daar voorbeelden van. Hoe vroeger en sneller we Mechelaars kunnen helpen, hoe beter”, besluit schepen Gabriella De Francesco.