Uit een bevraging bij Mechelse kinderen blijkt dat 61% van de Mechelse kinderen zich niet herkent in boeken of strips en slechts 6% bijleert over andere culturen in boeken. Op de vraag wie het hoofdpersonage zou zijn in een zelfgeschreven verhaal kiest de meerderheid voor een meisje. Een signaal dat het stadsbestuur niet onbewogen laat.
Op 21 maart is het Internationale Dag tegen Racisme en Discriminatie. Een dag die overbodig zou moeten zijn voor een open en diverse stad als Mechelen, waar gelijkheid en gelijkwaardigheid essentieel zijn en elke vorm van racisme of discriminatie afgewezen wordt. De realiteit is dat er nog steeds veel racisme en discriminatie bestaat, ook in Mechelen.
“Specifieke aandacht voor diversiteit, inclusie en representatie binnen diverse beleidsdomeinen en in onze communicatie is en blijft nodig”, stipt schepen van Diversiteit en Gelijke Kansen Gabriella De Francesco aan. “Na de opstart van trajecten rond discriminatie op de woningmarkt, starten we nu een traject op met onze bibliotheek en onderwijspartners.”
De ondertekening van het charter ‘Elk verhaal telt’ is een pleidooi voor meer inclusie in de boekensector en met de ontwikkeling van een educatief pakket voor scholen wil Stad Mechelen diversiteit in de klas bespreekbaar maken en stereotypering in kinder- en jeugdboeken aankaarten.
Charter ‘Elk verhaalt telt’
Tijdens een brainstorm rond het thema racisme merkte de Mechelse kinderraad op dat er weinig diversiteit bestaat in kinder- en jeugdboeken of in strips. De personages zijn geen weerspiegeling van de maatschappij, vonden ze.
“De Mechelse kinderraad kwam met een duidelijke boodschap aankloppen bij onze jeugddienst: er is nood aan meer diversiteit in kinderboeken! Daarop hebben we vanuit de stad een vragenlijst opgesteld, die werd beantwoord door een 100-tal kinderen. Dat is niet min en het verklaart hun schreeuw om gehoord te worden. Aan u, aan mij en aan ieder van ons willen ze laten weten dat elke kleur telt. Meer participatie van kinderen en jongeren over thema’s als racisme en discriminatie kan vele ogen en oren openen”, zegt schepen van Jeugd Abdrahman Labsir.
Het stadsbestuur erkent het probleem. Het signaal van de kinderen wordt in de praktijk door de bibliotheek bevestigd, ondanks de inspanningen die er al gebeuren. Daarom ondertekent Stad Mechelen het charter ‘Elk verhaal telt’, een initiatief van het BoekenOverleg en een pleidooi voor meer inclusie in de boekensector.
“Met de ondertekening van het charter willen we als stad duidelijk maken dat wij onze schouders zetten onder een inclusieve boekensector. We zijn daar al actief mee bezig. Bij de samenstelling van de bibliotheekcollectie is er al langer oog voor meer diversiteit in de boeken. Maar het aanbod is klein. Literatuur Vlaanderen bekijkt of er vanuit het charter een lerend netwerk tussen organisaties kan opgezet worden, om zo ook good practices te delen en van elkaar te leren. Het charter daagt ons ook uit om breed naar inclusie en toegankelijkheid te kijken, van collectie en aanbod naar publiekbereik, personeelsinzet, communicatie, enzovoort”, zegt schepen van Cultuur Björn Siffer.
Educatief pakket voor scholen
Een tweede actie is de realisatie van een inhoudelijk sterk educatief pakket voor scholen, dat in september klaar moet zijn. Er wordt een gesprekstool ontwikkeld voor leerkrachten om met kinderen van het derde tot en met het zesde leerjaar in de klas aan de slag te gaan rond representativiteit in boeken en strips. Daaraan wordt een creatief luik gekoppeld, geïnspireerd door het Color Experiment en de racismevrije kleurpotlodensets van Samen Onderwijs Maken in Leuven.
“Uit onderzoek blijkt dat kinderen vaak naar het lichtroze kleurpotlood grijpen als ze een gezicht tekenen, ongeacht hun eigen huidskleur. We haalden inspiratie uit Leuven voor de ontwikkeling van een racismevrije kleurpotlodenset. We vertalen dit initiatief naar de Mechelse context en steken de kleurpotlodenset in een Mechels jasje. Leerlingen en leerkrachten kunnen dan zelf creatief aan de slag gaan om meer diversiteit, en letterlijk meer kleur, aan te brengen in boeken en strips. Huidskleur in al zijn varianten bespreekbaar maken en zo de eigenheid en identiteit erkennen van elk kind. Met de kleurpotloden reiken we een taal aan die kinderen in staat stellen om zelf over racisme na te denken en erover te praten”, aldus schepen van Onderwijs en Mondiaal Beleid Marina De Bie.
Boeken en strips zijn voor kinderen een belangrijk venster op de wereld, maar als dat venster maar een bepaald deel toont, dan beperken we ook letterlijk de blik van onze kinderen op die wereld. “Onbewust vertellen personages iets over hun positie in de samenleving, over wie zij zijn en kunnen worden. Waarom kan een prinses niet ook een jeansbroek dragen? Of waarom zou het hoofdpersonage geen twee papa’s kunnen hebben? Het is pas door onze samenleving in al zijn diversiteit in beeld te brengen dat iedereen zich kan herkennen en ook erkend voelt. En nog belangrijker: dat diversiteit normaal is”, besluit schepen Gabriella De Francesco.