Hoe kunnen we duurzamer omgaan met het energie- en waterverbruik in gebouwen waarin niet meer wordt geïnvesteerd, omdat ze van eigenaar zullen wisselen of helemaal gestript moeten worden? Dat onderzoekt Klimaan vzw binnen het project MechCiCo, dat financiële steun krijgt van Vlaanderen Circulair en waarvoor Stad Mechelen de oude bib en de voormalige brandweerkazerne ter beschikking stelt als proeftuin.
“Renovatiewerken vragen hoge investeringen en die lijken vaak niet meer rendabel voor gebouwen die nog maar even in gebruik zijn, in afwachting van hun herbestemming. Nochtans hebben het energie- en waterverbruik in deze gebouwen wél een grote klimaatimpact”, begint Marina De Bie, schepen voor Klimaat, Duurzaamheid en Energie. “Daarom experimenteert Klimaan met klimaatvriendelijke installaties die makkelijk te demonteren en te verhuizen zijn naar een volgend pand, waardoor ze nog lang kunnen renderen. Vanuit de stad faciliteren we dit innovatief circulair project met veel plezier en overtuiging.”
“Volgend jaar in maart starten de werkzaamheden voor de herontwikkeling van de oude bibliotheek tot woonsite. Ook de voormalige brandweerkazerne wordt verkocht en krijgt een nieuwe bestemming. Momenteel geeft Mest vzw een zinvolle invulling aan deze stadspanden, maar omdat de gebouwen oud zijn en niet beschikken over moderne technische installaties, lopen de energiefacturen hoog op, net als de CO2-uitstoot. Daarom zet Stad Mechelen samen met Klimaan in op energie- en waterbesparende projecten binnen onze stadsgebouwen. Hiermee willen we vooral het goede voorbeeld blijven geven”, zegt Koen Anciaux, schepen van Gebouwen en Eigendommen.
Open call
‘MechCiCo – Mechelaars Circulair & Coöperatief’ van Klimaan vzw was een van de winnende projecten van de open call van Vlaanderen Circulair in 2019 naar projecten rond circulaire stad en ondernemen. Met de subsidie ondersteunt Vlaanderen Circulair de partners van dit project (Klimaan, Mest vzw, stad Mechelen en Thomas More hogeschool) om circulaire en coöperatieve businessmodellen te ontwikkelen voor specifieke energiebesparende of duurzame energie-ingrepen.
Circulair omdat de technische installaties makkelijk transporteerbaar moeten zijn, zodat ze na afloop telkens mee verhuisd kunnen worden naar een ander pand. Coöperatief omdat de investering wordt gedragen door burgerkapitaal. Een ander circulair aspect voor de stad is dat de panden optimaal gebruikt wordt, en zo dus leegstand vermeden wordt.
Eerste mijlpaal
In de oude bibliotheek in de Moensstraat hebben vrijwilligers van Klimaan eerst alle lampen geïnventariseerd en het energieverbruik opgemeten. Afgelopen weekend werd er ledverlichting geïnstalleerd, een eerste grote mijlpaal.
“We hebben vooral de minst nuttige verbruikers uitgeschakeld of de armaturen elektrisch aangepast zodat het licht meer overeen kwam met de behoefte in de ruimtes. Daarnaast hebben we meer dan 30 energieverslindende lampen vervangen door nieuwe energiezuinige ledlampen. Concreet betekent dit een besparing van 20.000 kWh per jaar, wat overeen zou komen met het elektriciteitsverbruik van een zestal gezinnen”, vertelt Elise Steyaert, voorzitter van Klimaan vzw. “De nieuwe lampen zijn makkelijk demonteerbaar en kunnen dus blijvend ingezet worden in andere gebouwen. Hetzelfde geldt voor de twee regenwatertonnen die we plaatsten. De gebruikers van de panden mogen mee beslissen waarop we inzetten. Het is een win-win, zowel voor het klimaat, als voor Mest vzw en de stad die de energie- en waterfacturen betalen. Klimaan blijft eigenaar van de installaties en betaalt dus het rendement ervan terug aan burgers die mee hebben geïnvesteerd.”
“We vinden het als stad belangrijk dat leegstaande panden zo veel mogelijk gebruikt worden. Het invullen van leegstaande panden brengt een ecologisch, economisch en maatschappelijke meerwaarde met zich mee. We willen de ontwikkeling van circulaire businessmodellen ondersteunen, alsook de verspreiding van het potentieel van circulaire economie. Door zelf het voorbeeld te stellen, willen we het circulair ondernemen en consumeren ook bij burgers en bedrijven versnellen”, voegt Greet Geypen, schepen van ondernemen, toe.
Partners
Mest vzw is partner gezien zij instaan voor de tijdelijke bezetting van de panden om ondernemerschap te stimuleren. Ecofocus is partner in het project voor het meten van energieverbruik, en het inzetten van technische kennis om de energieaanpassingen te implementeren en te monitoren. De studenten en docenten van Thomas More hogeschool, opleiding Interactive Multimediadesign, werken aan een breed toegankelijke app om Mechelaars te informeren over mogelijke op te leveren besparingen, zowel in termen van budget als CO2, wanneer zij in energiezuinigere toestellen investeren. Het moet duidelijker meetbaar worden voor iedereen vanaf wanneer een investering in bv een energiezuinige frigo of in een zonneboiler oplevert, om het brede publiek te overtuigen.