Het Predikheren is een van de drie monumenten in Vlaanderen die kans maken op de jaarlijkse Onroerenderfgoedprijs. De stad kan er € 15 000 mee winnen.
Met de erkenning beloont Vlaanderen organisaties of burgers die hun historisch erfgoed op een goede manier beheren. Deze editie focust de Onroerenderfgoedprijs op ‘publiek toegankelijke gebouwen’.
35 jaar lang stond het predikherenklooster, bij de Mechelaar ook bekend als de Lobbekazerne, haast onopgemerkt te verkommeren aan de stadsrand. In 2010 besliste Stad Mechelen om het verwaarloosde klooster aan te kopen en er de stadsbibliotheek in onder te brengen. Om zo haar historisch erfgoed te bewaren, te restaureren en een waardevolle nieuwe invulling te geven.
Dankzij de meerjarige subsidiëringsovereenkomst die Stad Mechelen met de Vlaamse overheid in 2014 afsloot, werd er vaart gezet achter de uitvoering van het project. De stad restaureerde het gebouw naar het ontwerp van Korteknie Stuhlmacher Architecten, Callebaut Architecten en Bureau Bouwtechniek.
Gedurfd en vernieuwend voorbeeld
Om de charme en rijkdom van het complex in stand te houden en zelfs te versterken, accepteerden de ontwerpers de onvolkomenheden die de vele verbouwingen en leegstand meebrachten. Er kwam dus geen reconstructie van de originele toestand, maar de sporen van meer dan drie eeuwen geschiedenis bleven zowel buiten als binnen zichtbaar. De restauratie respecteert de verschillende tijdslagen naast en boven elkaar, en voegt hier met een eigentijds ontwerp een subtiele 21ste-eeuwse laag aan toe.
“Het is een gedurfd en vernieuwend voorbeeld van monumentenzorg. De uitzonderlijke restauratievisie waarbij het behoud en de conservatie van de gelaagdheid van het gebouw voorop stonden, vroeg om een zeer specifieke, innovatieve en haast tegennatuurlijke aanpak van de restaurateurs. De ‘schoonheid van het verval’ is nog overal af te lezen en draagt bij tot een unieke ervaring”, aldus Koen Anciaux, schepen van Monumenten.
Stadsbibliotheek: geslaagde herbestemming
Na de langdurende restauratie kreeg het gebouw een nieuwe functie als stadsbibliotheek met daarnaast ook ruimte voor cultuur en ontmoeting. Deze herbestemming paste perfect binnen het thema ‘publieke toegankelijkheid’ van de Onroerenderfgoedprijs 2020.
Elke geslaagde herbestemming en/of restauratie draagt bij tot waardering voor onroerend erfgoed, maar het onderbrengen van de bibliotheek in het voormalige predikherenklooster, is wel een bijzonder gelukkige keuze. Een bibliotheek bereikt een gevarieerd publiek, uit alle lagen van de bevolking en alle leeftijdsgroepen. Met haar brede culturele, educatieve en zelfs gastronomische werking geldt dit des te meer voor Het Predikheren. Van kleuter op eerste bibliotheekbezoek en student in de blok, over lunchend zakengezelschap en jazzliefhebber tot traditionele boekenwurm. Niemand blijft onberoerd bij zijn bezoek.
“Het Predikheren mag terecht een nieuwe culturele hotspot in Stad Mechelen genoemd worden. Het werd door Toerisme Vlaanderen ook erkend als Flanders Heritage Venue, wat wil zeggen dat Het Predikheren gepromoot zal worden als een van de inspirerende vergaderlocaties in Vlaanderen en ook internationaal op de kaart wordt gezet”, zegt Björn Siffer, schepen van Cultuur en Toerisme.
Hergebruik grondstoffen en materialen
Een herbestemming en restauratie van een gebouw is intrinsiek duurzaam. Het gaat onder andere over hergebruik en spaarzaam omspringen met grondstoffen en materialen. Daarnaast gaat het ook over het behoud van erfgoedwaarden en de instandhouding van restauratieambachten en vakmanschap. Al deze aspecten komen in Het Predikheren aan bod.
Ook energieduurzaamheid en comfort zijn een belangrijk aandachtspunt in het ontwerp. Op een doordachte, subtiele manier spelen de ontwerpers in op deze vraag. Architecturale lambriseringen zorgen bijvoorbeeld voor thermisch en akoestisch comfort. Zitbanken maken het aangenaam vertoeven in het klooster en onttrekken tegelijk de luchtkanalen aan het zicht.
De plechtige opening van de bibliotheek vond plaats in september 2019. Sinds de opening tot begin februari ontving Het Predikheren al meer dan 140 000 bezoekers. Na de verplichte sluiting wegens COVID-19, hoopt de stad dat deze ‘grootste living van Mechelen’ opnieuw door vele Mechelaars gebruikt zal worden.
Stem Het Predikheren naar de publieksprijs
De externe jury nomineerde verder Gruuthusemuseum in Brugge en de Sint-Niklaaskerk in Westkapelle. Elke laureaat wint een bedrag van 2500 euro. De uiteindelijke winnaar ontvangt daarbovenop een bedrag van 12 500 euro. Naast de juryprijs maken de laureaten ook kans op de publieksprijs.
Het grote publiek kan stemmen voor een van de drie projecten tot en met de Open Monumentendag op zondag 13 september. Die dag kan je Het Predikheren ook bezoeken.
De winnaar wordt op vrijdag 2 oktober 2020 bekendgemaakt door Vlaams minister Matthias Diependaele, bevoegd voor Onroerend Erfgoed.
Stemmen kan via onroerenderfgoedprijs.be