Politiezones Brussel-Noord, Gent, Antwerpen en Mechelen-Willebroek sloegen eerder al de handen in elkaar door het opstarten van een diversiteitsnetwerk, wat ook tot een samenwerking leidde rond het onderwerp professioneel profileren. Via de Nederlandse politie leerden deze zones het concept van het ‘handelingskader proactieve controle’ kennen, waarin de verschillende stappen en geldende richtlijnen bij een politionele actie of controle nauwkeurig werden gedefinieerd en uiteengezet.
De politiezones Antwerpen, Brussel-Noord, Gent en Mechelen-Willebroek hebben de handen in elkaar geslagen om een gemeenschappelijk kader uit te werken, dat in principe beschikbaar is voor elke Belgische politiezone. Normaal gezien wordt dit handelingskader een nationaal instrument dat meegenomen wordt in de politieopleiding en toegepast wordt op elke politievloer.
Professioneel profileren overstijgt het lokale niveau. Het uitvoeren van controles is immers een bevoegdheid en verplichting die elk lokaal politiekorps heeft en waar de richtlijnen ervoor in de Wet op het Politieambt en andere regelgeving bepaald zijn. Het is dan ook noodzakelijk dat dit lokaal initiatief van enkele politiezones op federaal niveau verder ondersteund en uitgebouwd wordt.In elk van deze politiezones staat professioneel profileren hoog op het prioriteitenlijstje. Dit niet alleen vandaag, maar reeds talloze jaren wordt in de respectievelijke werkingen bijzonder aandacht besteed om tot betere en transparantere resultaten van de politiecontrole te komen.
Gewenste situatie – positief, praktijkgericht en professioneel
Etnisch profileren is een gevoelig vraagstuk dat de juiste aanpak vraagt. We leggen hierbij een positieve focus op het aanwezige professionalisme, zonder de ogen te sluiten voor die gevallen waar het misloopt. Men creëert bewustwording en een draagvlak waarbij elke medewerker zich ondersteund voelt in het streven naar professionaliteit en vertrouwen van de burger. Men gaan uit van de kracht, expertise en beroepsfierheid van elke individuele medewerker en van de organisatie. De zelfzekerheid van de medewerkers wordt verhoogd door een heldere en logische richtlijn, die geen extra werkdruk veroorzaakt. Bescherming wordt gecreëerd voor de medewerkers door hen proactief
beter de risico’s rond etnisch profileren te leren inschatten. Er wordt extern getoond dat de politiezones
betrokken zijn in de strijd tegen etnisch profileren, elk op hun manier, maar toch met een
eenvormige aanpak.
“Met dit handelingskader voorzien we een theoretisch instrument dat we vertalen naar concrete tools ter ondersteuning van de vele politiemedewerkers op het terrein in hun dagelijkse werking. Door de algemeen geldende richtlijnen rond controles te verduidelijken, ondersteunen we de politiemedewerker bij de selectie om een kwaliteitsvolle controle te kunnen uitvoeren. Binnen dit gemeenschappelijk ontwikkelde kader, is er nog steeds de mogelijkheid voor elke politiezone om haar eigenheid toe te voegen”, zegt Daniël Dumoulin van de lokale politie Mechelen-Willebroek.
Evaluatie
Het gaat hierbij niet alleen om het creëren van uniforme richtlijnen voor de geïntegreerde politie, maar ook over de mogelijkheid tot evalueren van de genomen inspanningen over de politiezones heen. Uiteraard dient hierbij rekening gehouden te worden met de eigenheid van elke politiezone, maar er kan slechts sprake zijn van een structurele impact als dit op een gecoördineerde wijze opgevolgd en geëvalueerd wordt.
Draagvlak met een positieve insteek en ambassadeurs
Bewustwording en overtuiging bij de operationele medewerkers over het feit dat het handelingskader niet bedoeld is om te bekritiseren maar om te ondersteunen, is van cruciaal belang. Er moeten dus manieren gezocht worden om de verwachte weerstand bij dit gevoelig thema tegen te gaan. Om het project alle kans op slagen te geven is het van belang dat we ‘profileren’ op een positieve manier benaderen. Met andere woorden bestaande goede praktijken bekrachtigen, verfijnen en sturen. “Daarnaast moeten kritieke punten in bestaande processen geïdentificeerd
worden om op een positieve manier te worden bijgestuurd, zonder weerstand te creëren bij de interne doelgroepen. Ten slotte zijn positieve (interne en externe) partnerschappen van essentieel belang zodat we een zo breed mogelijk draagvlak creëren”, besluit Dumoulin.