De eindejaarperiode wordt in Mechelen extra feestelijk want na een grondige restauratie van de historische beiaard van de Sint-Romboutstoren, weerklinken de deuntjes om het uur, halfuur, kwartier, en half kwartier (het Mechels halfke) mooier dan ooit tevoren.
In het najaar van 2018 werd de automatische beiaard stilgelegd om dringende herstellingen aan de speeltrommel en het opwindsysteem mogelijk te maken. De bronzen speeltrommel uit 1736 is het meest in het oog springende onderdeel van de automatische beiaard.
Echter, mechanische slijtage van een aantal onderdelen van de automatische beiaard, zoals speling op de as van de speeltrommel en gebreken aan het tandwiel en het palrad van het opwindsysteem, bedreigden niet alleen de goede werking van het systeem, maar hielden ook een risico in dat de historische installatie schade zou oplopen. Daarom besliste de Stad Mechelen vorig jaar om een gespecialiseerde aannemer aan te stellen om de gebreken te herstellen.
Het gebrekkige tandwiel van het opwindsysteem was omstreeks 1959 al eens tijdelijk hersteld na een incident waarbij een aantal tanden afbraken. Destijds was een exacte kopie van het gietijzeren tandwiel gemaakt met de bedoeling om het beschadigde exemplaar te vervangen, maar om nog onbekende reden werd dit nooit geplaatst.
Onverslijtbaar
Zestig jaar lang bevond dit nieuwe tandwiel zich in het atelier van Torenuurwerken & Beiaarden Michiels aan de Korenmarkt in Mechelen. De heer Luc Michiels toonde zich bereid om het zestig jaar oude ‘nieuwe’ tandwiel te schenken aan de stad. “Een mooie geste die zeer wordt gewaardeerd. Nu zullen de melodieën harmonieus weerklinken zoals de bouwer van het trommelspeelwerk het in de achttiende eeuw heeft bedoeld. Onze Romboutstoren is hiermee toch helemaal af”, zegt schepen Koen Anciaux van Monumenten.
“Onze internationaal beroemde beiaardcultuur is eeuwen oud. Onze mechanische speeltrommel is ook van bijzondere waarde. Een ingenieus systeem uit de achttiende eeuw, aangestuurd door een schijnbaar onverslijtbaar torenuurwerk uit de zestiende eeuw, een unicum”, aldus schepen van Cultuur, Björn Siffer.
Voor de restauratiewerken kon de stad beroep doen op Remmen bvba uit Vorselaar. Remmen bvba onderscheidt zich onder andere in de restauratie en conservatie van metalen en hout. De werken zijn begonnen in september 2018 en werden in fasen uitgevoerd. De totaliteit van de werken kostte ongeveer 28.000 euro. Ook kon de stad rekenen op de medewerking van de brandweerzone Rivierenland, die instond voor het verticale transport van het oude en het nieuwe tandwiel in de Sint-Romboutstoren.
Nadat de installatie was gedemonteerd ontsnapten een aantal onvolkomenheden niet aan het deskundige oog van torenwachter Nick Vanhaute. Hij gaf de volledige installatie een grondige poets-, smeer- en onderhoudsbeurt. Zo kunnen bezoekers én luisteraars de komende jaren optimaal genieten van een aangename visuele en auditieve beleving. De melodie uit 1958 is de komende periode telkens om iets voor het hele uur te horen.