Samen met specialist Eric Stoffelen van de Natuurpunt-poelenwerkgroep ‘Waterleven’ en enkele vrijwilligers determineert An-Katrien Cuypers, biologe bij Regionaal Landschap Rivierenland, de aanwezige planten en dieren om meer inzicht te krijgen in de natuurlijke rijkdommen van deze biologische schatkamers. Jan De Haes, gedeputeerde van Milieu en Natuur, legt het belang van deze actie uit: “De kleine, ondiepe poelen zijn van onschatbare waarde voor onze biodiversiteit. Ze herbergen talrijke kikkers, padden, salamanders, libellen en verschillende water- en moerasplanten. De aanleg en het herstel van deze poelen past binnen het provinciale biodiversiteitsbeleid, waarmee we de versnippering en het verdwijnen van onze natuur willen tegengaan.”
Vroeger waren poelen eigen aan het lokale landschapsbeeld. Ze werden gebruikt als drinkplaats voor het vee, als bevloeiingssysteem bij droogte en als waterreservoir voor het huishouden. Vandaag heeft de poel zijn functie voor de mens grotendeels verloren, waardoor veel poelen dichtslibben, in onbruik raken en verdwijnen. Met de teloorgang van de poelen, kregen heel wat waterdieren en planten het moeilijk.
Poelen populair bij salamanders
De libellenlarven, kokerjuffers, waterwantsen, salamanders en waterkevers doen het zeer goed, wat wijst op gezonde poelen met uitstekende waterkwaliteit, aldus An-Katrien. Sommige poelen bieden zelfs onderkomen aan drie van de vier voorkomende watersalamandersoorten in België, wat vrij uitzonderlijk is: kleine water-, alpen-, en vinpootsalamander. Verder werden er ook vele kikkervisjes ontdekt, een teken dat er al volop wordt voortgeplant in de poelen.
Impact van aanhoudende droogte
Toch merkt biologe An-Katrien Cuypers de impact van de droogte van vorige zomer. De waterstand van heel wat poelen ligt lager en de kleur van het water oogt troebeler door vermenging met klei. Mochten er dit jaar opnieuw zulke lange perioden met aanhoudende droogte zijn, zou dit wel nefaste gevolgen kunnen hebben voor het leven in de poel.
Regionaal Landschap Rivierenland werkt aan de uitbreiding van het poelennetwerk in de regio Mechelen, Lier, Heist-op-de-Berg en Boom. Sinds 2010 legden zij 32 nieuwe poelen aan en herstelden er 26 anderen met heel wat nieuw waterleven tot gevolg. Alle poeleigenaars of -beheerders ontvangen een overzichtstabel met de in hun poel aangetroffen soorten en de gemeten waterparameters, met daarbij enkele aanbevelingen voor het beheer in de toekomst.
Foto links: Opmeten resultaten aan de rand van een poel in Sint-Katelijne-Waver
Foto rechts: Waarneming Alpenwatersalamander