Wie snuffelt er niet graag rond op plekjes waar je anders zelden komt? Open Monumentendag, op zondag 9 september, wordt weer een hoogdag voor curieuzeneuzen.
Het feest van het onroerend erfgoed is al aan zijn 30ste verjaardag toe en om dat te vieren gooien een groot aantal monumenten hun deuren open, gratis en voor niets.
Tijdens de Open Monumentendag staat het onroerend erfgoed centraal. Je kunt er de vaste waarden bezoeken, maar ook een kijkje nemen op plaatsen die anders niet toegankelijk zijn. Slenter lekker door de stad en maak kennis met al het moois dat Mechelen je te bieden heeft.
“In verhouding tot de oppervlakte en het inwonersaantal beschikt onze stad over het hoogste aantal monumenten van Vlaanderen. Tijdens Open Monumentendag kan je ook een kijkje nemen achter deze mooie gevels en geven onze monumenten hun geheimen prijs”, aldus schepen van Monumentenzorg Greet Geypen.
Wie wil kan aansluiten bij een rondleiding, een gegidste wandeling maken door de stad of zelf op ontdekking gaan.
Startschot in het Schepenhuis
Het startschot van deze editie wordt gegeven in het heringerichte Schepenhuis, dat zondag zijn première beleeft als nieuwe locatie van Toerisme en UiT in Mechelen. “Dit is een mooi voorbeeld hoe historische gebouwen een nieuwe functie krijgen en zo blijvend deel uitmaken van het dagelijkse leven in onze stad. Ook met o.a. het Hof van Cortenbach, het Predikherenklooster en de Oude Stadsfeestzaal gaan we dezelfde weg op en brengen we leegstaande panden met het grootste respect voor hun historische context weer tot leven, zodat onze geschiedenis weer een nieuwe toekomst krijgt. We bewaren het niet om onder een glazen stolp te plaatsen”, zegt Greet Geypen.
Restauratiewerven
De voorbije jaren stelde de stad Mechelen zelf verscheidene restauratiewerven open. Net zoals het Schepenhuis zijn vele daarvan ondertussen uit de stellingen. Met de plechtige inhuldiging van de interieurrestauratie van de Sint-Jan-Baptist en -Evangelistkerk vorige week, schittert er weer een parel aan de kroon van historische kerken in de binnenstad.
Enkele maanden geleden, op 17 juni, heropende het Museum Hof van Busleyden zijn deuren na een grondige restauratie. Tijdens de Open Monumentendag leer je hoe het stadspaleis door de eeuwen heen evolueerde en ontdek je de collectie met focus op het Bourgondische verleden van de stad.
Ook het gerestaureerde Hof van Cortenbach opent zondag de deuren. De cascorestauratie redde dit 16de-eeuwse stadspaleis van de totale ondergang. Momenteel loopt de onderhandelingsprocedure voor de herbestemming van dit gebouw, dat ongetwijfeld een schakel zal zijn in de verdere ontwikkeling van de buurt. Ondertussen vordert ook de omvorming van het Predikherenklooster tot stadsbibliotheek met rasse schreden.
Niet te missen is een bezoekje aan de Heilige Geestsite. De voorbeeldige renovatie en uitbreiding van de thuisbasis van beeldsmederij DE MAAN schopte het tot één van de drie laureaten van de Vlaamse Onroerenderfgoedprijs 2018.
Met de werken aan de lage gevels van het kathedraalkoor komt ook de langstlopende en omvangrijkste restauratiewerf – de buitenrestauratie van Sint-Rombouts – stilaan in de eindfase. Vanop de stellingen kan je zien hoe de laatste hand wordt gelegd aan de gevels en de glas-in-loodramen.
Ondertussen is ook het startschot gegeven voor het volgende titanenwerk: de interieurrestauratie van de kathedraal. Het voorbereidende onderzoek van de afwerklagen – het grootste dat ooit in Vlaanderen in één fase heeft plaatsgevonden – bracht al heel wat ontdekkingen aan de oppervlakte. De onderzoekers lichten ze zelf ter plaatse toe.
“We willen de Mechelaars kennis laten maken met ons historisch erfgoed. Daarom hecht ik er veel belang aan om tijdens de restauraties zelf, de buurtbewoners uit te nodigen om een kijkje te nemen achter de schermen. Een stellingbezoek aan een bepaald monument maak je maar zelden mee. Zo brengen we de Mechelaars dichter bij ons erfgoed. We merken dat dit geapprecieerd wordt en dit is een extra motivatie om onze monumenten nog beter te verzorgen”, aldus de schepen van Monumentenzorg.
Vier nooit eerder opengestelde monumenten
Ook heel wat privé-eigenaars stellen hun historisch pand open, in vier gevallen voor de eerste maal. Dit is zo voor de twee naast elkaar gelegen huizen Befferstraat 18-20 en 22, die een gezamenlijk laatmiddeleeuws verleden delen. De restauratie en herbestemming tot restaurant, immokantoor, commerciële ruimte en woongelegenheden wakkert de activiteit in de binnenstad verder aan.
De eigenaars van het Sint-Romboutskerkhof 2-3 bieden je de kans om kennis te maken met de historische woning van de Zestig Gebroeders en de Congregatiekapel, die binnen afzienbare tijd omgevormd zullen worden tot een culinaire hotspot, evenementenruimte én vakantiewoning.
Voor het huis met trapgevel aan de Augustijnenstraat 1 moet het nieuwe verhaal nog geschreven worden; misschien door u?
In dit Europees Jaar van het Cultureel Erfgoed is het een genoegen ook toegang te mogen verlenen tot de enige Mechelse winnaar van de Europa Nostra Award. Een bezoek aan de woning en het atelier van Mariette Teugels in de 19de-eeuwse Cellekens zal je ervan overtuigen dat de jury in 2002 een terechte winnaar koos.
Klassiekers op het programma
Ook het Fort van Walem, enkele boten van de VVBHV en Kazerne Dossin – ondertussen ‘klassieke’ deelnemers – stellen dit jaar hun deuren open voor het publiek. In de namiddag vult de Onze-Lieve-Vrouw-over-de-Dijlekerk zich met de klanken van het Mechels Harmonie Orkest en ook de leerlingen van het Conservatorium geven in enkele monumenten het beste van zichzelf.
“Met de steun van de vele eigenaars, partners en vrijwilligers rekenen we erop dat ook deze editie een succes wordt, besluit Greet Geypen.
Een boeiende brochure over de opengestelde monumenten is tijdens de Open Monumentendag te koop voor € 3 bij het infopunt van UiT in Mechelen in de Sint-Romboutstoren, in het Predikherenklooster of in de Heilige Geestsite-DE MAAN.
Meer info over de Open Monumentendag en het programma is verkrijgbaar via mechelen.be/openmonumentendag
Voor sommige bezoeken moet je reserveren (gratis) bij UiT in Mechelen via uitinmechelen.be