Tussen 2 december 2017 en 7 januari 2018 kan je in Mechelen genieten van heel bijzondere expo’s, installaties en activiteiten die hulde brengen aan de maker van dit invloedrijke kunstwerk. De stad maakt met deze gratis toegankelijke expo een artistiek statement.
Tijdens het ontruimen van de magazijnen van Sanitair De Coninck kwam een enorme voorraad urinoirs, oude badkuipen, toiletpotten, bidets en accessoires in het vizier die ruim 60 jaar lang in het magazijn stonden gestockeerd. Het idee ontstond om hiermee, ter gelegenheid van de honderdste verjaardag van ‘Fountain’ iets kunstzinnigs te doen. Samen met de schepen van Cultuur, de Academie voor Beeldende Kunst en Mechelen Talentenfabriek werd besloten een samenwerking op te zetten om iets groots te maken
De Mechelse handelszaak Sanitair De Coninck stelde urinoirs, lavabo’s, baden en WC’s ter beschikking aan kunstenaars die met dit porseleinen materiaal aan de slag gingen. De resultaten van dit unieke samenwerkingsproject tussen Sanitair De Coninck, Mechelen Talentenfabriek en Academie Mechelen en tal van kunstenaars zijn te bewonderen op diverse locaties in de stad.
Een fontein van inspiratie
In 1917 zorgde het omgekeerde urinoir van Duchamp voor hilariteit en het werd dan ook geweigerd voor een tentoonstelling. Een panel van kunstkenners verkoos recent ‘Fountain’ tot het invloedrijkste kunstwerk van de 20e eeuw.
“De viering van het iconische ‘Fountain’ mochten we in Mechelen niet ongemerkt laten voorbijgaan, het is het invloedrijkste kunstwerk van de 20ste eeuw”, zegt schepen van Cultuur Björn Siffer “Duchamp heeft de kunstwereld op zijn kop gezet en de moderne kunst grenzeloos gemaakt. Door het statement van Duchamp kan iedereen kunstenaar zijn. Alles mag, alles kan. Zonder Duchamp geen Warhol, geen Broodthaers, geen Koons of Delvoye.”
In de handen van Duchamp werd het urinoir geen ordinaire pisbak meer, maar een kunstwerk. Op het eerste gezicht lijkt zijn ingreep minimaal, maar door de pisbak te kantelen krijg je toch een gans ander beeld, werd hij onfunctioneel en kreeg het ‘mannelijke object’ een sierlijk vrouwelijk karakter. De interpretaties die men eraan kan geven zijn eindeloos.
Kunstenaars die deelnamen aan ‘1917 FOUNTAIN 2017’ lieten zich inspireren door de stichtende geest van Duchamp en gingen aan de slag met het porselein dat stof stond te vergaren in de stock van Sanitair De Coninck. “Er werd een parcours uitgestippeld waarop je hun actuele sanitaire kunst kan bewonderen”, zegt Björn Siffer “Van Mechelen Talentenfabriek ARTenova aan het station, via de Academie, tot de showroom van De Coninck zelf waarin een tijdelijk Museum voor Propere Kunsten werd ondergebracht. Tussen deze locaties kan je ook in enkele vitrines van handelszaken en aan het stationsplein opgeschrikt worden door een artistiek urinoir, lavabo of bad.”
Museum voor Propere Kunsten
In het magazijn van Sanitair De Coninck treffen we het Museum voor Propere Kunsten aan.
Een tiental kunstenaars herschiepen er urinoirs, lavabo-zuilen, spiegels, wasrekjes, zeepbakjes, handdoekenrekjes, bidets, wc’s, vijzen en bouten tot verrassend nieuwe constructies.
Ook enkele installaties, een performance en een kortfilm werden gemaakt. Naast het ‘Museum voor Propere Kunsten’ kan men bij Sanitair De Coninck ook terecht in een Pop Up Vintage-Shop. Een mooie collectie sanitaire vintage-accessoires wordt er aan bodemprijzen te koop aangeboden.
Onder de deelnemende kunstenaars zitten enkele bekende namen:
Kim Bertoe
Guillaume Bijl
Bart Decq
Marleen De Smet
Alexandra Jacquet
France Lejeune
Jerry Maris
Eline ’T Sant
Kaat Van Doren
Bruno Vermeiren
Marc Weeghmans
De Academie pist er niet naast
Duchamp heeft met zijn wereldberoemde urinoir en readymades talloze kunstenaars geïnspireerd, maar anderzijds bestaat er een heuse geschiedenis van fascinatie voor ‘sanitaire objecten’ in de (moderne) kunst.
Ook de leerlingen van de Academie Mechelen lieten hun creativiteit botvieren op allerlei sanitaire objecten uit het magazijn van De Coninck.
“Ze werden geïnspireerd door werken van kunstenaars die eveneens gefascineerd waren door lavabo’s, baden, wc-potten. Denk maar aan Jacques-Louis David, Pierre Bonnard, Lucian Freud, David Hockney, Robert Gober, Elmgreen & Dragset, Jan Fabre, Wim Delvoye, Maurizio Cattelan en talloze anderen”, legt Björn Siffer uit. “Met verbeelding kan je altijd van niets iets maken. Ook bezoekers zullen na deze expo anders naar hun lavabo, wc-pot of bad kijken”, zegt Björn Siffer met een knipoog.
In de Academie presenteren jongeren uit de Lagere en Middelbare graad van Alexandra Jacquet, Goele Poelmans, Veronique Mazimpaka, Sacha Eckes, Line Boogaerts, en de Ateliers Tekenkunst van Ludwig Lemaire hun groepswerken. Het Atelier Keramiek van Greet Vercammen toont werk van Ann Deferm en Atelier Glaskunst toont werk van Bavo Tiebos.
Ook lachen met Duchamp (en moderne kunst in het algemeen) is aan de orde tijdens deze huldeviering. In de Academie is er daarom een selectie van de werken uit de eendagstentoonstelling ‘Re-enactment of a Spontaneous Moment’ van het Antwerpse Kunstplatform SECONDroom te zien. De cartoons van Kim Duchateau, Sacha Eckes, Lectrr, Steve Michiels, Pieter Depoortere, Joris Snaet en Erwin Vanmol geven een bijzondere dimensie aan het geheel.
Op de Dag van het Kunstonderwijs Mechelen, op zaterdag 13 januari 2018 om 17u volgt er ook nog een finissage.
Talentenfabriek Mechelen laat het klinken
Sinds een jaar heeft Mechelen Talentenfabriek haar intrek genomen in ARTenova, een leegstaande meubelwinkel die werkruimte biedt aan artistiek talent en creatieve ondernemers. Tijdens Fountain tonen een aantal bewoners van ARTenova hun creatieve en artistieke ingrepen op het sanitaire materiaal van De Coninck. De resultaten zijn even uiteenlopend als de verscheidenheid van de bewoners van Artenova.
De expo in ARTenova wordt geopend met live performances op zaterdag 2 december vanaf 18u met ‘MC’s vs WC’s’ en een try-out van ‘Het Protkanon’.
In ARTenova zijn ook de volgende installaties te zien:
• Chiaran Verheyden, Bert Janssens en Victor Jacobs – Het protkanon
• Koen Vermeulen & Johan Krist – ‘MC’s vs. WC’s: A Flush Beat Spectacular’
• Ben Benaouisse – M.B.
• Eva Jordan – Betty Bidet en Revenge
• RT Nova – Fontein 2017
• Elena Van Dijck – Een bad met haar
• Aitor Biedma – Spiegeltje spiegeltje…
• Ann Meskens – De afwezigheid van tekst in badkamers
• Tatiana De Munck – Morning Moves
• Jonas Tuch – Semi sanitair
• Sjarabang o.l.v. Marleen D’joos – Poezenwasser en Vissenpisser
En op woensdag 20 december om 17u staat er ook een interventie en improvisatie gepland. 15 studenten van het 3de jaar ‘Choreography and Improvisation’ van het Conservatorium van Antwerpen onder leiding van Michel Yang maken dan ARTenova onveilig.
Kunst in de publieke ruimte
Sanitair is niet zelden een gemist element in de openbare ruimte. Daar komt met dit project (tijdelijk) verandering in. Fred Vercauteren & Marc Hendrickx, beide leerlingen uit het Multidisciplinair Atelier van de Academie Mechelen, exposeren tijden het project op het Koning Albertplein, tegenover het treinstation Mechelen een sculptuur getiteld ‘Bains Soignés’.
Dit is een variante op ‘Fountain’ dat je zowel als hommage dan wel als commentaar kan lezen. ‘Bains Soignés’ is een constructie van gestapelde ligbaden, eveneens afkomstig uit het magazijn van Sanitair De Coninck.
Kunst in vitrines van Mechelse winkels
Twee Mechelse handelszaken stelden hun vitrine ter beschikking om kunstwerken te exposeren in het kader van ‘1917 FOUNTAIN 2017’.
– Allart Lakke, Het Bad – Issue, 1988
Locatie: Van Caster, IJzerenleen 4-6, 2800 Mechelen
(Courtesy Galerie Transit, Mechelen)
– Tatiana De Munck, Morning Moves & Ann Meskens, De afwezigheid van tekst in badkamers
Locaties: Boekhandel De Zondvloed, Onze-Lieve-Vrouwestraat 70, 2800 Mechelen
(zij exposeren eveneens in ARTenova)
foto: stad Mechelen