Op basis daarvan worden concrete stappen gezet richting een klimaatneutraal Mechelen, met de meting als referentiepunt. Futureproofed, het expertenbureau dat de meting uitvoerde, lijstte ook een reeks maatregelen op die op korte termijn de uitstoot helpen terugdringen.
In april 2012 tekenden burgemeester Bart Somers (Open Vld) en toenmalig kinderburgemeester Melanie De Laet de Convenant of Mayors. Met dit initiatief van de Europese Commissie engageren deelnemende steden en gemeenten zich om tegen 2020 hun CO2-uitstoot te verminderen met minimum 20 %. Op dit moment hebben meer dan 5000 lokale besturen dit convenant ondertekend.
Deze ondertekening past in de ambitie van de stad om zo snel mogelijk klimaatneutraal te worden. Dat betekent dat de stad alles in het werk stelt om de CO2-uitstoot te reduceren tot een minimum, en zo geen aandeel meer te hebben in de klimaatverandering. Om de stappen daar naartoe op een weloverwogen manier te zetten, was een zogenaamde CO2-nulmeting noodzakelijk. Op die manier:
– leren we de pijnpunten en grootste emissieposten kennen,
– wordt een referentiepunt gerealiseerd voor verdere inspanningen,
– worden bestaande initiatieven in kaart gebracht,
– kunnen voorstellen uitgedacht worden om de uitstoot terug te dringen.
In september besliste de stad Mechelen om voor de nulmeting op Mechels grondgebied samen te werken met expertenbureau FutureProofed uit Leuven. Het bedrijf werd opgericht door ingenieur en klimaatambassadeur van Al Gore, Serge de Gheldere. “De nulmeting was een voorwaarde voor een grondig onderbouwd klimaatbeleid. Het brengt de huidige impact van zowel gebruikers als van bewoners van Mechelen in kaart”, aldus schepen De Bie (Groen!).
CO2-uitstoot in beeld
Uit de resultaten blijkt dat in het referentiejaar 2011 de totale impact van de Mechelse uitstoot equivalent is aan meer dan 600 000 ton CO2. Vier sectoren zijn bijna volledig verantwoordelijk voor dit cijfer: transport en huishoudens elk voor een kleine 30 %, en industrie en handel & diensten nemen beide ongeveer 20 % voor hun rekening. Specifieker springt vooral de uitstoot van verwarming van huizen (goed voor 15% van het totaal) en personenvervoer (zo’n 20%) in het oog.
“Globaal gezien liggen de waarden per Mechelaar volledig in lijn met de andere steden en met de gemiddelde Vlaming, nl. zo’n 7 à 8 ton CO2 per jaar (exclusief ETS-bedrijven)”, vertelt Marina De Bie, schepen van Duurzaamheid en Klimaat.
Duurzaam energieactieplan
FutureProofed stelde bovendien ook een lijst op met mogelijke maatregelen om die uitstoot te doen dalen. Als al deze voorstellen zouden uitgevoerd worden, zou dat een CO2-besparing van maar liefst 32 % t.o.v. de referentie betekenen.
Wat kan beter?
In huishoudens blijkt een goede dakisolatie de meest kostenefficiënte maatregel. “Mechelaars die sinds juni vorig jaar hun dak hebben laten isoleren, of dat nog voor juni dit jaar gaan doen, maken trouwens nog altijd kans om hun investering terug te winnen. Sinds juni 2013 en nog tot juni 2014 loopt immers een wedstrijd van Energiepunt Mechelen hierrond.”
Op vlak van transport zijn, niet verrassend allicht, vooral een sterke uitbouw van het openbaar vervoer en een frequenter fietsgebruik goede maatregelen. “De sterke groei van autodelen via Autopia en Cambio bewijst dat de Mechelaar hier al een belangrijke klik heeft gemaakt. Mechelen aantrekkelijker maken voor fietsers is natuurlijk al langere tijd onze ambitie. Op vlak van transport blijven we werken rond duurzame alternatieven. Wat transport via de fiets betreft, haalden we Europese subsidies binnen (via het cyclelogistics project), en m.b.t. stadsdistributie in het algemeen besliste het college vorige week om een studie te bestellen om het draagvlak voor een globaal stadsdistributiesysteem te onderzoeken”, vervolgt De Bie.
Ook handelszaken kunnen op hun beurt de uitstoot beperken, vooral door het gebruikelijke luchtgordijn van hun zaak te vervangen door een schuifdeur. Bedrijven zijn gebaat bij de installatie van systemen voor warmterecuperatie. “Bij de stad zelf zijn ook al heel wat maatregelen in uitvoering om de uitstoot te beperken. Er gebeuren niet alleen klimaatvriendelijke investeringen in de stadsgebouwen (zoals de vervanging van het schrijnwerk en de beglazing van de Academie voor Beeldende Kunsten), maar er is bv. ook 9 miljoen euro voorzien om de volgende jaren het wagenpark grondig te vergroenen.”
Het mag duidelijk zijn dat deze enorme opdracht om de CO2-uitstoot drastisch terug te brengen niet door het stadsbestuur alleen zal kunnen worden gerealiseerd. Het traject dat na de resultaten van de nulmeting opgestart wordt, moet een blijvende inspanning worden waarbij de Mechelaar mee beslist welke accenten gelegd moeten worden en iedereen kan participeren. Hiertoe zal een alomvattend communicatieplan worden uitgewerkt, dat het traject voor de volgende jaren uitstippelt en structureert om de doelstelling van de 20 % reductie tegen 2020 mogelijk te maken. Door dit proces stapsgewijs uit te werken, blijft het geheel behapbaar en moet het een stadsbreed gedragen traject worden.
“Tijdens de recente stadsbevraging bleek al dat de Mechelaar niet ongevoelig is voor de thematiek. Meer groen creëren en eigen energieproductie realiseren bleken immers dé topprioriteiten. Bovendien kan men nu al terecht bij een aantal vrijwilligersgroepen die zich inzetten voor een klimaatvriendelijker Mechelen. Mechelen Klimaatstad (www.mechelenklimaatstad.be) is wellicht het bekendst, maar ook Transitie Mechelen (transitiemechelen.blogspot.be) is al een tijdje actief. Het spreekt voor zicht dat dit ook in verdere traject belangrijke partners zullen zijn”, besluit schepen De Bie.
Foto: Facebookpagina Mechelen